A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U V W X Z Ż

TPE

termoplastyczny elastomer poliestrowy
ang. polyester thermoplastic elastomer

Kopolimery blokowe; właściwości zbliżone do gumy lub tworzyw wysoko elastycznych. TPE to tworzywo elastyczne, sprężyste, o dużej odporności termicznej i chemicznej (od -40 do +100 st. C. Powyżej tej tmp. wymaga stabilizacji cieplnej) Umożliwia łatwe i bezodpadowe przetwarzanie. Może stanowić alternatywę dla gumy lub lateksu. Odporne na działanie paliw, smarów, hydrolizę, promienie UV i czynniki atmosferyczne. Wtrysk, wytłaczanie od ok 220 st. C Zastosowanie: membrany, węże do sprężonego powietrza oraz układów hydraulicznych, osłony kabli, mieszki faliste, pokrywy, części przekładni, napędów, uszczelki, elementy obuwia, łożyska, części samochodowe.

Elastomery termoplastyczne można podzielić na 6 grup, szeregując je wg ceny i zapotrzebowania:

styrenowe kopolimery blokowe (SBC lub TPE-S)
elastomery poliuretanowe (TPU lub TPE-U)
wulkanizaty termoplastyczne (TPV, TPE-V) lub inaczej mieszaniny elastomer/termoplast (EA - ang. elastomeric alloys)
termoplastyczne poliolefiny (TPO lub TPE-O)
kopolimery poliestrowe (COPE lub TPEE lub TPE-E)
blokowe kopolimery amidowo-eterowe (COPA lub PEBA lub TPE-A).

Prace badawcze nad materiałami termoplastycznymi posiadającymi również właściwości elastyczne rozpoczęto już w latach 30-tych XX w., kiedy to w firmie B.F. Goodrich opracowano metodę plastyfikacji polichlorku winylu (PVC). Wynalazek ten doprowadził z kolei do produkcji mieszanin PVC i kauczuku butadienowo-akrylonitrylowego, które przy właściwym doborze składników w wyglądzie i dotyku przypominały gumę. Tego typu surowce są znane i stosowane także dzisiaj.

Przełom nastąpił w 1937 r. wraz z odkryciem poliaddycji - tu reakcji diizocyjanianów z glikolami - i rozwojem produkcji elastycznych poliuretanów przez firmy DuPont i ICI.

Powszechnie uważa się jednak, że narodziny TPE to wynalazek i komercjalizacja termoplastycznych poliuretanów przez B.F. Goodrich Co. w 1959 r. - Polyuretane VC. W następstwie rozwoju prac badawczych, w latach 60-tych firma Shell Chemical Company wprowadziła na rynek styrenowe kopolimery blokowe (SBS, SIS), a E.I. DuPont Company - kopoliestry. W latach 70-tych XX w. firma Uniroyal uruchomiła produkcję termoplastycznych poliolefin (TPO). W 1981 r. w Monsanto Chemical Company zaczęto wytwarzać termoplastyczne wulkanizaty (TPE-V) oparte o mieszaniny (''stopy'') kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego (EPDM) i polipropylenu, a w 1982 r. firma Atochem opracowała kopolimery blokowe poliamidów.

Na podstawie własnych prac prowadzonych we wczesnych latach 80-tych, koncern DuPont doprowadził do komercjalizacji kauczuków przetwarzanych w stanie stopionym (MPR), oferowanych pod handlową nazwą Alcryn. W latach 90-tych i po roku 2000 miało miejsce wiele nowych osiągnięć. Opracowano m.in. termoplastyczne elastojonomery (TPE-EI), które wytwarza się z mieszanin jonomerycznych plastomerów z karboksylowanymi lub sulfonowanymi kauczukami, usieciowanych międzyfazowo tlenkami metali. Trwają też badania nad biodegradowalnymi elastomerami termoplastycznymi z udziałem np. polilaktydu. Na rynku pojawiają się także elastomery termoplastyczne oparte na surowcach pochodzenia biologicznego, takich jak skrobia, olej rycynowy i rzepakowy, poliole z olejów roślinnych i kwasów tłuszczowych, olej kukurydziany i sojowy.