Z wymienionych powyżej rodzajów wzajemnego oddziaływania pomiędzy opakowaniem a środkiem spożywczym największe znaczenie mają migracja i odbijanie.
Koncentracja substancji migrujących w opakowaniu produktu zależy głównie od początkowych koncentracji substancji mogących migrować w zadrukowanym opakowaniu, prędkości przemieszczania się tych substancji oraz równowagi rozdziału tych substancji, ich rozpuszczalności w zadrukowanym opakowaniu lub produkcie spożywczym. Najwyższa koncentracja substancji migrujących powstaje w takim produkcie, w którym się one najlepiej rozpuszczają.
Aby skutecznie chronić produkt należy wykluczyć możliwość powstawania niekorzystnych zmian jakościowych i zdrowotnych produktów, wywołanych migracją składników opakowania. W przypadkach kiedy specyficzne stężenie substancji mogących migrować zostaje przekroczone lub nie można dokładnie określić stopnia ich toksyczności należy zastosować do produkcji opakowania inne surowce (podłoża, farby, lakiery) lub też użyć tzw. warstwy barierowe zapobiegające migracji.
Rozróżnia się trzy rodzaje barier stosowanych w celu ochrony zapakowanego środka spożywczego: bariery stałe, funkcjonalne oraz pozorne.
Bariery stałe to choćby szkło i metal, które gwarantują absolutną izolację produktu od wpływów otoczenia i migracji. Barierami funkcjonalnymi są najczęściej warstwy folii. Muszą one składać się z jednej lub więcej warstw materiału zapewniającego nieprzekraczalność granicznych wartości migracji dopuszczonych do produkcji substancji lub całkowicie zapobiegającemu migracji. Wreszcie bariery pozorne to zazwyczaj warstwy papieru lub kartonu, które tak naprawdę nie stanowią żadnej przeszkody zapobiegającej migracji różnych substancji, a jedynie chronią produkt przed mechanicznym uszkodzeniem lub stwarzają wrażenie poprawy estetyki.
Wiele materiałów, które zdają się stanowić odpowiednią warstwę barierową tak naprawdę w żaden sposób nie chroni produktu przed negatywnym wpływem z zewnątrz. Na przykład folie aluminiowe cieńsze niż 8 mikronów nie spełniają takiej roli. Tak samo jest także z papierami napylanymi aluminium, ponieważ posiadają one porowatą powierzchnię. Folie PP, PE, OPP stanowią dobrą barierę zaledwie dla wilgotności, a nie np. dla olejów mineralnych.
Jedyną skuteczną, a jednocześnie najbardziej prostą, metodą ochrony produktu przed negatywnymi zjawiskami wynikającymi z migracji substancji z opakowania jest zastosowanie do druku opakowań odpowiednich materiałów.
Podstawowymi elementami do produkcji opakowań środków spożywczych, od których zależy właściwa jakość wydruków i które są filarami właściwej jakości to farby drukowe, dodatki do roztworów zwilżających, lakiery dyspersyjne, właściwe podłoża drukowe.
Mówiąc o farbach warto mieć na myśli takie, które nie tylko gwarantują neutralność sensoryczną, ale także do minimum ograniczają zjawisko migracji niepożądanych substancji z opakowania do produktu. Należy zwrócić uwagę również na stosowane do druku podłoża, które powinno być neutralne sensorycznie nie tylko w stanie „suchym”, ale także po ich nawilżeniu. Część opakowań kartonowych wykazuje tendencję do wydzielania silnego zapachu własnego właśnie dopiero po zwilżeniu ich powierzchni. Nie jest wskazane również stosowanie kartonów makulaturowych, ponieważ zawierają one substancje pochodzące z wcześniejszych warstw nadrukowanej farby, które nie są dostatecznie usuwane w procesie odbarwiania makulatury. Tylko właściwy nadzór nad wszystkimi elementami procesu technologicznego jest w stanie zapewnić całkowite bezpieczeństwo produkcji opakowań. Z tego względu należy również wyeliminować stosowanie jakichkolwiek dodatków do farb, suszek, past, odświeżaczy zaschniętej farby itp., mogących powodować powstawanie substancji aktywnych sensorycznie.
Bezpieczeństwo opakowań spożywczych
- Strony:
- 1
- 2