Stereotypy - jak kobiety i mężczyźni postrzegają siebie nawzajem?
W celu zbadania funkcjonujących stereotypów i barier funkcjonujących w środowisku branży chemicznej, zapytaliśmy respondentów w jakim stopniu zgadzają się z podanymi w kwestionariuszu treściami. Stwierdzenia były skonstruowane tak, aby definiowały przewagę jednej płci w zakresie pojedynczych cech wskazywanych w innych badaniach jako atrybuty dobrego lidera. Zbadana opinia na temat stereotypów, wyraża w dominującej części otwartość kobiet i mężczyzn na siebie nawzajem, żadna z płci nie zdyskredytowała drugiej jako potencjalnego dobrego przełożonego. Najbardziej podzielone odpowiedzi dotyczyły stereotypów dotyczących umiejętności interpersonalnych, zdolności do podejmowania ryzyka oraz wspierania podwładnych. O ile w większości spolaryzowanych opinii, odpowiedzi obu płci były podobnie rozłożone na skali, o tyle w przypadku dwóch stwierdzeń wystąpiła zdecydowana sprzeczność wyrażanego zdania. „Mężczyźni działają bardziej zdecydowanie” i „Mężczyźni mają bardziej ścisły umysł” w opinii Panów były prawdziwe, a w opinii Pań nie. Taka różnica odpowiedzi wskazuje na obszar myślenia, który warto zrewidować wewnątrz branży.
„Zazwyczaj mężczyźni na podobnych stanowiskach zarabiają więcej od kobiet” i „Kobietom trudniej rozwijać się zawodowo”: to dwa stwierdzenia dotyczące barier rozwoju kobiet i jedyne, w których odpowiedzi którejkolwiek z płci osiągnęły tak zgodny wynik. Ponad 80% badanych kobiet potwierdziło swoją obserwację różnicy w płacach i trudniejszej ścieżki rozwoju zawodowego. W przypadku oceny drugiego wskaźnika większość badanych mężczyzn wyraziła podobną opinię, o tyle w przypadku różnicy w zarobkach, wyniki były bardziej spolaryzowane, a 45% Panów nie wyraziło swojej opinii na ten temat.
Nierówność płac wciąż problemem
Środowisko pracownicze obserwuje wzrost ilości kobiet zarówno na stanowiskach naukowo technicznych jak i kierowniczych. Branża w oczach pracowników jest również pozytywnie oceniana pod kątem dbania o środowisko i innowacyjności technologicznej. Mimo pozytywnych wyników branży w zakresie odpowiedzialności społecznej, nadal istnieją zjawiska wymagające poprawy. Istotna różnica jest widoczna w pytaniu o zarobki. Kobiety nie tylko rzadziej określały branżę jako dobrze płatną - w zdecydowanej większości zadeklarowały odczuwalną różnicę, podczas gdy 50% mężczyzn nie wyraziło zdania w kwestii różnicy w płacach. Na stwierdzenie, że branża chemiczna jest rozwinięta pod kątem polityki równych szans, 33% kobiet uznało to stwierdzenie za zgodne z ich opinią, gdzie aż 55% mężczyzn również zgodziło się z tym zdaniem.
Jakie wnioski płyną z przeprowadzonego raportu?
Respondenci biorący udział w badaniach jakościowych i ilościowych potwierdzili istnienie różnic międzypłciowych w zarobkach, a także w możliwościach rozwoju kobiet w branży chemicznej. Wyniki badania jakościowego ukazały przyczyny trudności w awansowaniu kobiet. Problem leży w obecnej strukturze przedsiębiorstw. Podział zaczyna się na najniższych stanowiskach. Niektóre posady specjalistyczne są wciąż kojarzone z wysiłkiem fizycznym przez co dyskwalifikuje się kobiety jako potencjalnych pracowników np. na stanowiskach produkcyjnych. Większe możliwości rozwoju, w tym w zakresie zarządzania ludźmi są często powiązane właśnie z tymi stanowiskami.
- Przemysł chemiczny stanowi jedną z gałęzi tzw. przemysłu ciężkiego. Wszelkie dostępne dane wskazują, że kobiet na najwyższych stanowiskach w branży chemicznej jest faktycznie mniej. Należy jednak podkreślić, że - zwłaszcza w związku z postępem technologicznym i cyfrowym - praca w przemyśle to nie tylko ciężka i fizyczna praca. Przemysł chemiczny to także badania, innowacje, rozwój – tutaj potrzebna jest siła kompetencji, a nie „siła mięśni”. Wierzę, że zmiany technologiczne pozwolą na wyrównanie szans kobiet na rynku pracy, w tym także w sektorze chemicznym. Stereotyp typowo męskiej branży zaczyna się rozpuszczać. Widzimy to w codziennej pracy z przedstawicielami firm i organizacji członkowskich Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego – jeszcze kilka lat temu znaczącą większość stanowili Panowie, obecnie proporcje zaczynają się wyrównywać - podkreśliła Michalina Michniewicz, dyrektorka w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego.
Odpowiedzi badanych dotyczące stosunku do współpracowników płci przeciwnej i oceny ich pracy, wskazywały na otwartość kobiet i mężczyzn na siebie nawzajem. Co ciekawe, potwierdza się obecność „syndromu królowej pszczół” w branży. Wiąże się też to z wyższymi wymaganiami kobiet na wysokich stanowiskach wobec ich podwładnych. Część takich zachowań u kobiet ma podłoże w negatywnych doświadczeniach z pierwszych etapów kariery.
Kampania społeczna „Chemia jest Kobietą”, która doczekała się już 3 edycji, ma na celu nie tylko obalanie stereotypów dotyczących pracy kobiet w branżach zdominowanych przez mężczyzn. To także okazja do podjęcia szerszej dyskusji nt. sytuacji kobiet w biznesie, szczególnie w branżach, stereotypowo, postrzeganych jako męskie.
