Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała nowy raport, w którym przedstawia obiecujące rozwiązania polityczne służące ograniczeniu negatywnego wpływu światowego przemysłu odzieżowego na środowisko – w tym emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody oraz zanieczyszczenia chemicznego. Sektor tekstyliów, obejmujący odzież, obuwie, meble czy dywany, od czasów rewolucji przemysłowej był jednym z motorów rozwoju przemysłu. Współcześnie jednak model "szybkiej mody" doprowadził do skrócenia cyklu życia produktów, co generuje poważne wyzwania środowiskowe.
Kluczowe liczby
- Produkcja włókien: W latach 1975–2020 wzrosła ponad czterokrotnie – z 24 mln ton do 108,3 mln ton, głównie dzięki wzrostowi produkcji włókien syntetycznych.
- Odpady: W 2015 roku na wysypiska trafiło 92 mln ton tekstyliów. W odpadach zmieszanych tekstylia stanowią od 3% do 6%.
- Emisje CO₂: Tekstylia generują 8% globalnych emisji, czyli 4 gigatony rocznie.
- Zużycie wody: Produkcja tekstyliów wymaga 79 miliardów metrów sześciennych wody rocznie.
- Chemikalia: Na każdy kilogram tekstyliów przypada 0,58 kg chemikaliów, z których wiele jest szkodliwych.
Rozwiązanie: Rozszerzona odpowiedzialność producenta (EPR)
OECD wskazuje na konieczność wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym, w której wartość materiałów jest zachowywana, a odpady minimalizowane. Rozszerzona odpowiedzialność producenta (EPR) to narzędzie, które może pomóc w przejściu do bardziej zrównoważonego modelu w sektorze tekstyliów. EPR wspiera selektywną zbiórkę, ponowne wykorzystanie i recykling odpadów.
Przykład Francji
Francja jako pierwsza w Europie wdrożyła system EPR dla tekstyliów w 2009 roku. W ciągu dekady poziom zbiórki wzrósł z 2 kg do 3,7 kg na mieszkańca, co dało 31% skuteczności, podczas gdy średnia unijna wynosi 22%. Ponadto 60% zebranych tekstyliów jest ponownie wykorzystywanych lub odzyskiwanych, podczas gdy średnia europejska to zaledwie 8%. Francuski system wspiera również naprawy i sortowanie materiałów, co zwiększa ich ponowne wykorzystanie.
Perspektywy
EPR to ważny krok, ale niewystarczający do rozwiązania wszystkich problemów. OECD podkreśla potrzebę dodatkowych regulacji dotyczących chemikaliów, inwestycji w recykling oraz edukacji konsumentów. Transformacja sektora tekstyliów wymaga kompleksowego podejścia, aby ograniczyć negatywny wpływ na środowisko i stworzyć bardziej zrównoważoną przyszłość.
Brown, A. and P. Börkey (2024), “Extended producer responsibility in the garments sector”, OECD Environment Working Papers, No. 253, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/8ee5adb2-en.
