Dźwignia przestawna w polskim nazewnictwie występuje pod wieloma nazwami. Jest to m.in rękojeść nastawna, uchwyt zaciskowy, rączka, dźwignia zaciskowa itp.
Niezależnie jednak od terminologii oznacza ona element zaciskowy stosowany do szybkiego mocowania współpracujących części. Dźwignia jest elementem, którego budowa umożliwia zachowanie zalet połączenia gwintowego przy jednoczesnej minimalizacji jego wad.
Połączenia gwintowe są najbardziej rozpowszechnionym rodzajem połączeń rozłącznych. Jednakże przy ciągle rozszerzającej się gamie zastosowań rosną również stawiane wymagania.
Zastosowanie śruby dokręcanej i odkręcanej kluczem jest rozwiązaniem czasochłonnym i uciążliwym dla operatora. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy częstotliwość wspomnianych czynności wzrasta.
Rozwiązaniem dla tego typu połączeń jest dźwignia przestawna. Dzięki specjalnemu mechanizmowi sprzęgłowemu pomiędzy ramieniem dźwigni, a tuleją z gwintem umożliwia ona:
- łatwe i szybkie dokręcanie i odkręcanie danego połączenia bez użycia klucza
- ograniczenie zakresu obrotu dźwigni do najwygodniejszego dla operatora
- pracę przy bardzo ograniczonym zakresie obrotu ramienia dźwigni,
- przestawienie ramienia dźwigni w najdogodniejsze położenie po zaciśnięciu połączenia gwintowego.
Jeśli chodzi o budowę i zasadę działania dźwigni przestawnej, to składa się ona z tulei z nagwintowanym trzpieniem lub otworem oraz ramienia przestawnego, które jest połączone z nią sprzęgłem. Ramię - normalnie zesprzęglone - umożliwia przeniesienie momentu obrotowego na tuleję (dokręcanie i odkręcanie). Wysprzęglenie ramienia dźwigni odbywa się poprzez osiowe jego odciągnięcie względem osi tulei.