Rola i znaczenie układów wlewowych

Układ wlewowy jest to system kanałów, którymi uplastycznione tworzywo płynie z dyszy do gniazd formy. Choć jego budowa jest znana każdemu przetwórcy, to jednak kwestią wartą poznania pozostaje optymalny sposób wykorzystania.

Typowy układ wlewowy formy zimnokanałowej składa się z kilku elementów. Pierwszy z nich to główny kanał wlewowy, który znajduje się w każdej formie zimnokanałowej. Jest to otwór stożkowy wykonany w tulei wtryskowej. Następnie mamy kanały wlewowe, które zasadniczo występują w formach wtryskowych o liczbie gniazd większej od jednego. Ich zadaniem jest doprowadzenie płynnego tworzywa do gniazd formujących, przy jak najniższym spadku ciśnienia i temperatury tworzywa, oraz przy zachowaniu możliwi małych wymiarów przekroju poprzecznego. Trzecim elementem jest przewężka, czyli zakończenie kanałów wlewowych. To właśnie przez nią tworzywo dostaje się do gniazd formujących.

Jeśli przetwórca chce doprowadzić tworzywo do gniazd formujących to jego celem jest doprowadzenie go z jak najmniejszym spadkiem ciśnienia i temperatury, w równym czasie do wszystkich gniazd i przy jak najmniejszej objętości kanałów wlewowych. Spełnienie tych wymagań ma przyczynić się w pierwszej kolejności do uzyskania tych samych warunków wypełniania gniazda co dalej przekłada się na uzyskiwanie z każdego gniazda wyrobów o bardzo podobnych właściwościach. W wielu przypadkach spełnienie wszystkich tych wymagań nie jest możliwe, lub trudne w realizacji.

Bardzo często rezygnuje się również ze spełnienia tych zamierzeń ze względu na niskie wymagania jakościowe wyrobu. W zależności od sposobu doprowadzenia tworzywa do gniazd formujących wyróżnia się dwa podstawowe sposoby. Doprowadzenie szeregowe i doprowadzenie równoległe. Jedno i drugie zostało zaprezentowane na rysunku poniżej.

Oba rozwiązania mają swoje zalety i wady. Zaletą układu szeregowego (po lewej stronie) jest mniejsza objętość kanałów w porównaniu do układu równoległego. Wadą jest zaś różny czas wypełniania gniazd formujących, natomiast w przedstawionym układzie równoległym równoczesne doprowadzenie tworzywa do gniazd jest zrealizowane dla ośmiu
najbardziej zewnętrznych gniazd. Jest to tzw. układ częściowo zbalansowany.

Pozostałe cztery gniazda zostaną wypełnione nieco wcześniej. Zbalansowanie kanałów odnosi się do takiego zaprojektowania kanałów wlewowych, które umożliwia wypełnianie gniazd formujących w jednakowym czasie. Praktyczne balansowanie kanałów polega na odpowiednim doborze wielkości przekrojów poprzecznych kanałów wlewowych w każdej z gałęzi kanałów wlewowych.