Pandemia COVID-19 spowodowała szereg przykrych konsekwencji w gospodarce ale też, jak się okazuje, ma negatywny wpływ na środowisko.
To właśnie z powodu działań związanych z epidemią wzrosło zużycie jednorazowych przedmiotów higienicznych z tworzyw sztucznych co przypomina nam o narastającym już od kilku lat globalnym kryzysie odpadowym.
Wybuch COVID-19 spowodował wzrost popytu na jednorazowe wyroby z tworzyw sztucznych - takie jak maseczki, rękawiczki, czy też opakowania, w które pakowane są towary sprzedawane w Internecie (a wzrost tego typu sprzedaży jest znaczący) oraz pojemniki do dań na wynos, gdyż restauracje przeszły na ten model sprzedaży i obsługi klientów. ''Plastik'' okazał się być nagle niezbędny dla zdrowia, chociaż nadal jest traktowany jako materiał ''niezrównoważony'' dla środowiska.
Zawirowania obecnej sytuacji na świecie wskazują na potrzebę zorientowania na przyszłość wszystkich rodzajów łańcuchów dostaw, w tym opakowań i tworzyw sztucznych. Wraz z rozpoczęciem wychodzenia z pandemii należy wspierać łańcuchy dostaw w tym, aby stały się ekologiczne i kontynuowały przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Światowa gospodarka zaczyna wykazywać oznaki ożywienia, jednak nie możemy dać się złapać w pułapkę starych nawyków marnotrawstwa i konsumpcjonizmu.
Epidemia COVID-19 opóźniła przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Implementacja systemów kaucyjnych (w ramach, których konsumenci otrzymują zwrot pieniędzy po zwróceniu pustych butelek po napojach) zostały odroczone w Szkocji i Australii Zachodniej, a rząd Wielkiej Brytanii wstrzymał plany wprowadzenia zakazu niektórych wyrobów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. W Stanach Zjednoczonych trwają kampanie mające na celu obalenie obecnych zakazów dotyczących używanie plastikowych toreb w handlu detalicznym.
Ale to właśnie teraz jest czas, żeby społeczeństwo dokonało zmian, o których wszyscy mówią. Zmiany są konieczne, aby ocalić naszą planetę i nie ma czasu na zwlekanie. Musimy wykorzystać pandemię jako szansę na przyspieszenie zmian. Obecna sytuacja daje społeczeństwu, firmom i rządom możliwość ponownej oceny zachowań i zastanowienia się, w jakim kierunku powinni podążać i pracować w sposób, który nie szkodzi naszemu środowisku. Potrzeba działań wspierających zielone ożywienie została potwierdzona również przez António Gutteresa, sekretarza generalnego ONZ, który stwierdził, że pandemia oferuje ''prawdziwą okazję, by robić to co słuszne na przyszłość''.
Przyspieszenie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym dla tworzyw sztucznych
Ta przerwa w ''normalności'' musi być oznaką zmiany. Powinniśmy wykorzystać ten czas na przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym i skupmy się na rozwiązaniach, które społeczeństwo musi wprowadzić, aby to umożliwić.
W przypadku tworzyw sztucznych gospodarka o obiegu zamkniętym zaczyna się od projektowania produktów i opakowań oraz upewnienia się, że wszystkie tworzywa sztuczne są wytwarzane z myślą o ich ponownym użyciu lub recyklingu. Obecnie tylko 2% wszystkich opakowań z tworzyw sztucznych pozostaje w obiegu zamkniętym, dlatego należy położyć nacisk na potrzebę projektowania opakowań przystosowanych do recyklingu, aby umożliwić ich ponowne wykorzystanie przez producentów.
Oprócz zmiany projektu opakowania należy zmienić sposób myślenia, aby dalej zachęcać i promować recykling. Tworzywa sztuczne należy traktować jako materiały wysokiej jakości, które można ponownie wykorzystać do produkcji nowego wyrobu, a nie jako odpad. Chociaż negatywne postrzeganie plastiku ma się dobrze, wbrew obiegowym opiniom jest to bardzo przydatny materiał. Problem polega na tym, że źle się z tym tworzywem obchodzimy. Musimy zmienić sposób postrzegania plastiku przez konsumentów, promować zrozumienie recyklingu i zachęcać do zmiany nawyków związanych z jego przetwarzaniem.
Napędzanie zmian poprzez planowanie i legislację
Aby dokonać znaczących zmian, potrzebujemy planów wspieranych przez prawodawstwo zachęcające do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Wiodącym kierunkiem jest nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym - nowa droga Europy do neutralnej dla klimatu, konkurencyjnej gospodarki opartej na silnych konsumentach.
Najnowsza inicjatywa UE skupia się na całym cyklu życia produktu, opierając się na procesach projektowania dla recyklingu, zrównoważonej konsumpcji produktów i zapewnianiu cyklu utrzymania zasobów w gospodarce UE. Plan koncentruje się na sektorach, które wykorzystują najwięcej zasobów i w których istnieje potencjał do ich ponownego wykorzystania czyli stworzenia obiegu zamkniętego.
Tworzywa sztuczne i opakowania to ważne obszary, w których UE stara się stworzyć kluczowe łańcuchy wartości, aby wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym. Plan koncentruje się na stymulowaniu transformacji poprzez badania naukowe, innowacje i cyfryzację, aby stworzyć czystszą i bardziej konkurencyjną Europę, która ma kluczowe znaczenie dla wspierania ekologicznej odbudowy.
''Ekologiczne odrodzenie'' nie tylko pomogłoby środowisku i nakierowało na przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, ale także pomogłoby w naprawie gospodarczej poprzez tworzenie miejsc pracy. Niedawny raport Greenpeace pokazuje, że przy odpowiednim finansowaniu może ono stworzyć około 1,8 miliona miejsc pracy w Wielkiej Brytanii, co jest ogromną szansą, biorąc pod uwagę obecną recesję.
Pierwsze kroki w kierunku ''ekologicznego odrodzenia''
W wyniku epidemii COVID-19, kraje w Europie i Azji doświadczają tymczasowego spadku poziomu dwutlenku węgla i dwutlenku azotu nawet o 40% w porównaniu z rokiem 2019 r., co prowadzi do ogromnej poprawy jakości powietrza. Unia Europejska zastanawia się czy powinna przyjąć ostrzejsze cele klimatyczne, podnosząc obecne cele 40% redukcji do 2030 r. do 55%.
Ze względu na ograniczenia podróży nastąpił ogromny spadek zużycia ropy naftowej, która jest największym źródłem emisji dwutlenku węgla. Ten spadek popytu obniża cenę ropy, co może stanowić wyzwanie dla gospodarki o obiegu zamkniętym w zakresie tworzyw sztucznych, ponieważ materiały pierwotne stały się tańsze w porównaniu z surowcami pochodzącymi z recyklingu. To również wiąże się z opóźnieniem lub tymczasowym zawieszeniem programów kaucyjnych, które funkcjonują w niektórych regionach. Zawieszenie zwrotów kaucji za butelki po napojach ogranicza podaż materiałów pochodzących z recyklingu, co powoduje wzrost kosztów, a właściciele marek wybierają tańsze tworzywo pierwotne, co jest zdecydowanie krokiem wstecz.
Gospodarka w zielonym ożywieniu
Podczas pandemii globalna gospodarka została poważnie dotknięta z powodu wprowadzonych ograniczeń i obostrzeń, które zmusiły firmy do zmiany sposobu działania. Jednak ożywienie gospodarki niesie ze sobą ryzyko powrotu do starych nawyków w zakresie gospodarowania odpadami.
Z jednej strony COVID-19 spowodował wzrost zużycia wyrobów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, z drugiej jednak pandemia stwarza szansę na zmianę sposobu gospodarowania odpadami. Należy wykorzystać tę okazję, aby stworzyć wydajne systemy, które umożliwią tworzyw sztucznych stworzenie prawdziwej gospodarki o obiegu zamkniętym dla branży tworzyw sztucznych.
Źródło: Tomra
