Podczas spotkania z dziennikarzami w Brukseli, unijny komisarz ds. budżetu i zasobów ludzkich - Günther Oettinger - poinformował, że UE mogłaby wprowadzić podatek od tworzyw sztucznych. Według Oettingera, pomysł nowego podatku pozwoli z jednej strony zmniejszyć ilość odpadów, z drugiej zaś wypełnić lukę w budżecie powstałą w wyniku opuszczenia Unii przez Wielką Brytanię.
Komisarz powiedział, że Komisja Europejska - organ wykonawczy UE - rozważy, czy podatek powinien być pobierany w trakcie produkcji, użytkowania czy też podczas utylizacji opakowań. Komisja zbada również, czy należy wprowadzić wyjątki w odniesieniu do opakowań, które są niezbędne ze względu na higienę lub bezpieczeństwo.
Oettinger, ogłaszając 10 stycznia br. plany budżetowe na rok 2019, zaznaczył że propozycja potencjalnego podatku będzie częścią nowego zestawu postbrexitowych instrumentów finansowych, mogącą pomóc zniwelować lukę budżetową, która powstanie po odejściu Wielkiej Brytanii z Unii w marcu 2019 roku.
Szacuje się, że Brexit pozostawi stałą dziurę w unijnym budżecie na poziomie około 12-13 mld EUR rocznie, gdyż Wielka Brytania jest jednym z 10 państw członkowskich będących płatnikami netto, co oznacza że wpłacają oni do budżetu UE więcej niż otrzymują wsparcia (w przypadku Niemiec jest to nawet kilkanaście miliardów Euro).
Stratfor 2016, www.stratfor.com
Zdaniem komisarza europejskiego, szczegóły dotyczące tego podatku nie zostały jeszcze ustalone.
Pomysł wprowadzenia nowego podatku od tworzyw sztucznych pojawił się na kilka dni przed opublikowaniem przez Komisję długo oczekiwanej strategii w zakresie tworzyw sztucznych.
Od pewnego już czasu sygnalizuje się istotne zagrożenia ekologiczne związane z przemysłem tworzywowym: milion ton odpadów plastikowych rocznie trafia do mórz i oceanów, proces produkcji tworzyw i spalanie tworzywowych odpadów generuje 400 mln ton CO2 rocznie i przyczynia się do globalnego ocieplenia klimatu.
Olbrzymia ilość odpadów tworzywowych z produktów, głównie jednorazowego użycia, powoduje negatywne opinie społeczne. Nowe źródła zagrożeń to odpady w postaci mikroplastików oraz niejednoznaczne efekty wprowadzania na rynek tworzyw biodegradowalnych tworzyw (mogą zakłócać procesy recyklingu).
Częściowym chociaż rozwiązaniem problemu mogą być przepisy wprowadzające nowe zasady zbiórki i zarządzania odpadami. Kraje członkowskie muszą zwiększyć recykling, stymulować inwestycje w zdolności recyklingowe, unikać braku segregacji odpadów, co zwykle kończy się po prostu spalaniem odpadów. Komisja będzie chciała również aby kraje unijne znacząco zwiększyły rolę wykorzystywać Extender Producer Responsibility (Zwiększona Odpowiedzialność Producenta) co dla wielu krajów, w tym Polski, może oznaczać konieczność wprowadzenia istotnych zmian prawnych ale również zwiększy obciążenia finansowe przetwórców poprzez partycypację w kosztach zbiórki. Rozszerzona odpowiedzialność producenta to - w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów - system ochrony środowiska, w ramach którego odpowiedzialność producenta za produkt zostaje przedłużona do końca cyklu życia produktu.
W nowej, unijnej strategii mogą zatem znaleźć się postulaty nowych przepisów prawnych wymuszających tworzenie systemu zbiórki tworzyw sztucznych i użycia materiałów z recyklingu w praktycznie każdym produkcie. Istnieje też, jak już wspomniano wcześniej, duże prawdopodobieństwo że system ten będzie finansowany głównie ze środków przemysłu tworzywowego, czyli producentów tworzyw i dodatków oraz przetwórców.
Jacek Leszczyński
fot.ec.europa.eu
