Zasada 4R, która powinna powszechnie obowiązywać w sektorze tworzyw sztucznych gwarantuje wszechstronny wpływ tworzyw sztucznych na racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych – przypomina w swoim corocznym raporcie poświęconym branży tworzyw sztucznych stowarzyszenie Plastics Europe.Za zasadą cztery R kryją się cztery konkretne zobowiązania, które winny obowiązywać w całym cyklu życia produktów z tworzyw sztucznych. Pierwsza z nich to reduction czyli ograniczenie ilości, wymiarów i masy opakowań. Druga, reuse czyli wielokrotne ich wykorzystanie, powtórne użycie. Trzecia zasada to recover - odzyskiwanie z nich surowców np. poprzez kompostowanie i wykorzystanie jako nawóz. Ostatnia z zasad to recycling, czyli powtórne ich przetwarzanie.
Jeśli mowa o ograniczaniu, to stosowanie tworzyw sztucznych pozwala oszczędzać energię i ograniczać emisję dwutlenku węgla. Gdyby zastąpić wszystkie tworzywa sztuczne używane co roku w Europie różnymi materiałami alternatywnymi, każdego roku byłoby potrzebne dodatkowo 50 milionów ton ropy naftowej. Korzystanie z tworzyw sztucznych zamiast innych materiałów skutecznie zmniejsza ilość CO2 wytwarzanego w Europie o około 120 milionów ton rocznie. Stanowi to 38% celu założonego w protokole z Kioto dla 15 krajów UE na lata 2000-2012.
Dzięki tworzywom sztucznym zmniejsza się też ilość odpadów. W porównaniu z innymi materiałami tworzywa sztuczne w ciągu całego swojego cyklu życia zużywają i wymagają mniej surowców naturalnych. Produkty w opakowaniach z tworzyw sztucznych – od żywności i napojów, po komputery i telewizory – są trwalsze i mniej podatne na uszkodzenia.
Mówiąc o ponownym wykorzystywaniu widać natomiast wyraźnie, że tworzywa sztuczne użyte w takich produktach jak choćby butelki PET po napojach czy torebki z supermarketów można wykorzystywać ponownie na wiele sposobów. Dla przykładu z butelek PET mogą powstać bluzy polar.
Oczywiście nie każda bluza powstaje z odpadów, ale coraz więcej polarów, szczególnie tych niedrogich, tworzona jest właśnie z recyclingu butelek PET. Szacuje się, że 35 odzyskanych butelek wystarczy, by wyprodukować jedną bluzę.
Opracowana w latach 70. w Stanach Zjednoczonych technologia pozwala otrzymywać z przemielonych butelek włókno poliestrowe wysokiej jakości. Takie włókno z odzysku to znakomity surowiec na ubrania narciarskie, turystyczne, treningowe, a także na ekwipunek typu plecaki, namioty, buty. Kolejnym przykładem takiego wykorzystywania tworzyw są tacki do transportu i ekspozycji, umożliwiające higieniczny, efektywny i ekonomiczny transport świeżej żywności z magazynów do sklepów.
Tonaż tworzyw sztucznych poddanych recyklingowi wzrastał w ciągu ostatnich 10 lat o około 11 proc. rocznie.
Na skutek kryzysu gospodarczego w 2009 r. wskaźnik ten uległ jednak obniżeniu do 3,1 proc. Rozwój recyklingu stymulują nie tylko butelki i przemysłowa folia opakowaniowa. Do zwiększania recyklingu tworzyw przyczyniają się także takie inicjatywy, jak system Recovinyl branży PVC (obejmujący rury, ramy okienne, membrany dachowe i podłogi), a także recykling mieszanych tworzyw opakowaniowych. Trend ten winien być kontynuowany. Stąd też należy dążyć do pełnego wykorzystania potencjału obecnych metod recyklingu, a także opracować jego nowe, przyjazne dla środowiska kierunki.
Czwarta zasada, czyli odzyskiwanie zakłada, że część wycofywanych z eksploatacji tworzyw sztucznych można wykorzystać w sposób najkorzystniejszy dla środowiska tylko poprzez przetworzenie ich na energię lub paliwo, stanowiące źródło energii dla przemysłu. Tworzywa sztuczne, mające podobną kaloryczność jak olej opałowy, mogą bezpośrednio zastępować pierwotne paliwa kopalne. Tworzywa to jedyny surowiec, z którego można również odzyskać zmagazynowaną w nim energię, wykorzystując go jako składnik do produkcji paliw alternatywnych.
Energia odzyskana z jednej tylko zużytej torby polietylenowej pozwala oświetlać pokój 60-watową żarówką przez 10 minut. Wreszcie odpady z tworzyw mogą służyć w procesach przemysłowych jako substytut koksu i ropy naftowej, np. przy wytopie stali.
