W Sejmie rozpoczęły się prace nad poselskim projektem ustawy dotyczącym gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Przewiduje on wprowadzenie obowiązku oznakowania opakowań wzorami wskazującymi do jakiej frakcji odpadów powinno trafić opakowanie po zużyciu produktu.
Za nieprzestrzeganie nowych wymagań przewidziano wysokie kary. Ustawa miałaby wejść w życie już 1 stycznia 2021 roku.
- Popieramy ideę oznakowania środowiskowego produktów w opakowaniach jako działanie zbliżające naszą gospodarkę do modelu obiegu zamkniętego. Oznakowanie produktów ułatwiające sortowanie odpadów opakowaniowych to jedna z najbardziej skutecznych form edukacji społeczeństwa w zakresie postępowania z odpadami. To niezbędny element systemu zarządzania odpadami opakowaniowymi, który powinien zostać w Polsce wprowadzony tak szybko, jak to możliwe. Zwracamy jednak uwagę, że wdrożenie tego obowiązku w naszym kraju jest zdecydowanie przedwczesne - mówi Dominik Gajewski, radca prawny, ekspert Konfederacji Lewiatan.
Aby oznakowanie środowiskowe miało sens musi być możliwe do zastosowania i wyegzekwowania i nie może wprowadzać w błąd. W tym celu niezbędne jest zbudowanie efektywnego systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi. W Polsce taki system dopiero powstaje. W odróżnieniu od większości krajów Unii Europejskiej u nas dopiero wprowadza się przepisy dotyczące zasad finansowania systemu gospodarki opakowaniami w ramach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.
Nie powinniśmy regulować elementów systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi w sposób cząstkowy, w sytuacji, gdy jeszcze nie mamy uporządkowanego całego systemu i sposobu jego finansowania. Konieczne jest określenie elementów strategicznych: sposobu finansowania systemu, w szczególności dofinansowanie rozwoju jego kluczowych składowych, jak sortowanie i recykling.
Ponadto, aby wprowadzić obowiązkowe oznakowanie dotyczące recyklingu opakowań, powinniśmy znać odpowiedzi na kilka pytań: Jakie rodzaje opakowań i w jaki sposób sortowane mogą być poddane recyklingowi obecnie, a jakie będą mogły być po wdrożeniu systemu gospodarki odpadami w ramach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Obecnie takich danych w skali Polski nie ma, a dostępne informacje częściowe są często sprzeczne. Trudno jest zebrać jednoznaczne informacje o sposobie sortowania odpadów opakowaniowych pochodzących z poszczególnych branż.
Europejski Zielony Ład przewiduje zmianę polityki UE dotyczącej deklaracji środowiskowych (environmental claims) stosowanych w odniesieniu do produktów i usług i adresowanych do konsumentów, a konkretne działania regulacyjne przewidziane są w Planie Działań dotyczącym Gospodarki o Obiegu Zamkniętym już na 2020 i 2021 rok. Regulacje te zwiększą efektywność egzekwowania prawidłowości oznakowania środowiskowego. Prawdopodobnie już niebawem nieuczciwe deklaracje środowiskowe (jak nieprawidłowe oznakowanie recyklowalności) zostaną obciążone wysokimi karami finansowymi.
Wprowadzanie oznakowania środowiskowego opakowań powinno odbywać się w sposób nie naruszający zasad funkcjonowania wspólnego rynku UE. Opakowania produktów konsumenckich nie mają charakteru "krajowego". Większość kategorii produktów wprowadza się do obrotu zgodnie z prawem wspólnotowym. Prawo UE reguluje również oznakowanie, w tym większość symboli i piktogramów.
Nie jest możliwe umieszczanie na produktach 27 krajowych rodzajów oznakowania środowiskowego. Na razie żadne inne państwo nie planuje wprowadzenia rozwiązań krajowych w zakresie oznakowania środowiskowego. W ocenie Konfederacji Lewiatan najbardziej skutecznym sposobem informowania konsumentów o postępowaniu z odpadami opakowaniowymi byłby system wspólnotowy.
- W sytuacji, gdy zasady sortowania i recyklingu w Polsce nie są ujednolicone i powszechnie znane uczestnikom łańcucha wartości opakowań, wprowadzanie oznakowania opakowań dla konsumentów wydaje się zdecydowanie przedwczesne - dodaje Dominik Gajewski.
Źródło: Konfederacja Lewiatan
