System kaucyjny w Polsce rodzi się w bólach. Z jednej strony organizacje pozarządowe ponaglają Ministerstwo Klimatu i Środowiska do przyspieszenia prac nad ustawą, z drugiej przedstawiciele różnych branż mają wątpliwości, czy propozycja resortu klimatu jest dobra.
Chociaż na początku czerwca Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska, zapowiedział, że resort wkrótce ogłosi projekt odpowiedniej ustawy, trudno zauważyć konkretne działania rządu w sprawie wdrożenia ROP i systemu kaucyjnego.
Z badania przeprowadzonego w lutym tego roku przez ARC Rynek i Opinia wynika, że 88 proc. Polaków popiera pomysł wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce. Jednocześnie część z nich uzależnia korzystanie z systemu kaucyjnego od dwóch czynników - miejsca oddawania opakowań oraz opłacalności. Preferowaną formą zwrotów opakowań jest zwrot do automatów na opakowania.
Systemy kaucyjne na opakowania po napojach działają poprzez dodanie niewielkiej dodatkowej kwoty kaucji do ceny napoju - np. w plastikowych/szklanych butelkach i aluminiowych puszkach - która jest zwracana konsumentowi, gdy oddaje on puste opakowanie po napoju do punktu zwrotu. Dodanie wartości finansowej do zużytego opakowania jest motywatorem do zwrotu i, co najważniejsze, uświadamia, że opakowania są cennym zasobem, który można wielokrotnie wykorzystać. W większości krajów, w których funkcjonuje system kaucyjny, konsumenci wykorzystują zwróconą kaucję do zapłacenia za artykuły spożywcze w sklepie, w którym zwrócili pojemniki.
Czym charakteryzują się recyklomaty i jak z nich korzystać?
Urządzeniem służącym do odbioru pustych opakowań jest recyklomat. Jest to maszyna do zautomatyzowanego zbierania, sortowania i obsługi zwrotu zużytych opakowań po napojach. Pierwszy w pełni zautomatyzowany recyklomat został opracowany przez firmę Tomra w 1972 roku.
Obecnie oferowana jest szeroka gama recyklomatów na rynku, które mogą zaspokoić potrzeby sprzedawców detalicznych w zależności od wielkości sklepu - od najmniejszego sklepu „na rogu” do największego supermarketu. Urządzenia Tomra są wyposażone w pierwszy tego typu na świecie 360-stopniowy system natychmiastowego rozpoznawania - Tomra Flow. Kamery umieszczone w formie pierścienia po wszystkich wewnętrznych stronach urządzenia, sprawiają, że pojemniki nie muszą być obracane, aby recyklomat znalazł i zeskanował kod kreskowy. Dzięki temu proces jest znacznie szybszy, ponieważ nie wstrzymuje się pracy recyklomatu.
Co więcej, maszyna jest czystsza, ponieważ istnieje znacznie mniejsze ryzyko rozlewania się cieczy. Ponadto, recyklomaty mogą przyjmować wszystkie rodzaje pojemników, od kwadratowych kartonów poprzez metalowe puszki po tradycyjne butelki. Przez wykorzystanie tej technologii, użytkownicy chętniej korzystają z recyklomatów, dokładając w ten sposób swoją cegiełkę w procesie zamykania obiegu opakowań. Zdolność do przyjmowania wszystkich rodzajów pojemników pozostawia również otwarte drzwi dla przyszłych innowacji oraz rozszerzania zakresu o nowe materiały i kształty. Technologia opracowana dla maszyny R1 umożliwia przyjmowanie ponad 100 pojemników jednocześnie.
Zainteresowanie tym recyklomatem było ogromne, nawet przed jego wprowadzeniem na rynek: w fazie testowej konsumenci przyjechali z przyczepami pełnymi opakowań. Przejechali 20 kilometrów obok innych sklepów, aby skorzystać z recyklomatu R1 Tomry. Potwierdzeniem efektywności tego urządzenia jest przykład sklepu K-Citymarket Vantaa Tammisto w Finlandii, w którym odnotowano wzrost oddanych opakowań o prawie 9 mln w ciągu pierwszego roku (z 5,1 do 14 mln). Warto również wspomnieć, że w Finlandii aż 79% konsumentów wykorzystuje zwrot kaucji do płacenia za artykuły spożywcze w miejscu, w którym zwracają opakowania po napojach, co stwarza szansę dla detalistów na zwiększenie ich konkurencyjności.
Tomra posiada dwa rodzaje recyklomatów do zwrotu opakowań: recyklomaty jednostanowiskowe, gdzie konsumenci wkładają pojemniki pojedynczo oraz recyklomaty wielostanowiskowe, gdzie konsumenci mogą zwracać swoje pojemniki luzem.
Czy w ramach funkcjonowania systemu kaucyjnego recyklomaty są koniecznością?
Recyklomaty do zwrotu opakowań po napojach nie są koniecznością w ramach funkcjonowania systemu kaucyjnego. Jednak większość sklepów decyduje się na automatyzację ze względu na wygodę i efektywność, jaką automatyzacja przynosi klientom i pracownikom sklepu.
Korzyści z automatyzacji zbiórki opakowań to między innymi:
- oszczędność czasu i kosztów - pracownicy sklepu nie będą musieli ręcznie sprawdzać każdego pojemnika, nie marnując w ten sposób czasu;
- oszczędność miejsca - recyklomaty zbierają opakowania po napojach w jednym miejscu, oszczędzając przestrzeń sprzedażową w sklepie;
- dokładność - automatyzacja eliminuje możliwość popełnienia ludzkiego błędu i zapewnia prawidłowe wypłacanie kwot kaucji i opłat manipulacyjnych;
- doświadczenie klienta - recyklomaty oferują klientom szybki i łatwy zwrot opakowań, zachęcając ich do odwiedzenia sklepu.
