Toruńska Elana należąca do grupy Boryszew oraz włocławska spółka SK Eurochem, której większościowym udziałowcem jest koreański koncern chemiczny SK Chemicals, będą głównymi odbiorcami kwasu tereftalowego (PTA) wytwarzanego w instalacjach, których budowę wkrótce rozpocznie PKN Orlen. Do tej pory obydwie spółki nabywały ten kwas za granicą. W Polsce bowiem jego produkcji jak dotąd nie było.W tym miesiącu PKN Orlen podpisał kontrakt z japońską firmą Mitsubishi Heavy Industries na projekt techniczny oraz dostawę materiałów, urządzeń i usług technicznych związanych z budową wytwórni kwasu tereftalowego (PTA).
Koszt powstania instalacji kwasu tereftalowego i instalacji paraksylenu w PKN Orlen to ok. 1 mld euro. Moce produkcyjne instalacji PTA wyniosą 600 tys. ton rocznie. Produkcja ruszy pod koniec 2010 r., a dojście do maksymalnego poziomu produkcji może zająć dwa lata.
Spółka planuje też budowę nowoczesnej jednostki paraksylenu (PX), bezpośredniego surowca do produkcji kwasu. Po jej uruchomieniu, dotychczasowa zostanie zamknięta. W efekcie, produkcja paraksylenu wzrośnie z 40 tys. ton do 400 tys. ton rocznie.
Łączna wartość tych inwestycji wynosi ok. 1 mld euro, z czego ok. 60 proc. tej kwoty przypadnie na PTA, a pozostałe ok. 40 proc. na PX. Sama budowa instalacji produkcyjnej PTA kosztować będzie ok. 600 mln euro.
Początkowo połowa produkowanego kwasu tereftalowego będzie trafiać na rynek polski, a połowa za granicę. Z czasem większość produkcji ma być sprzedawana w Polsce.
Głównymi odbiorcami w Polsce są toruńska Elana z grupy Boryszewa i spółka z Włocławka, SK Eurochem, której większościowym udziałowcem jest koreański koncern chemiczny SK Chemicals. Te podmioty będą odbierać połowę wytwarzanego kwasu tereftalowego.
Zapotrzebowanie na kwas tereftalowy rośnie nieprzerwanie od wielu lat w tempie ok. 8-10 proc. rocznie. Światowa produkcja PTA w roku 1970 wynosiła zaledwie 1,75 mln ton, podczas gdy w 2006 r. przekroczyła już znacznie 30 mln ton.
Według prognoz na okres 2003-2010 tylko w Europie Zachodniej średnioroczny wzrost zapotrzebowania na PTA wynosi 6 proc. rocznie. Powodem tak dynamicznie rozwijającego się popytu jest wykorzystywanie kwasu tereftalowego głownie w przemyśle tworzyw sztucznych.
Na całym świecie kwasu PTA używa się głównie do włókien przemysłowych. W Polsce z kolei trzy czwarte idzie na produkcję PET.
Kwas tereftalowy stosowany jest zwłaszcza do produkcji włókien poliestrowych (m.in. elany) oraz włókien poliamidowych (tzw. poliaramidowych) o dużej wytrzymałości na zrywanie np. typu kevlar.
