W swoim corocznym raporcie poświęconym sytuacji w branży tworzyw sztucznych stowarzyszenie PlasticsEurope przyjrzało się wymianie handlowej odbywającej się na rynku tworzywowym.Przemysł rozwija się nieprzerwanie od ponad 50 lat. Produkcja wzrosła z 1,5 miliona ton w roku 1950 do 230 milionów obecnie. Średnioroczna stopa wzrostu wynosi ok. 9 proc. Jednak ten stały roczny wzrost został zaburzony w wyniku globalnego kryzysu gospodarczego. Producenci tworzyw sztucznych odczuli drastyczny spadek popytu, w szczególności w Europie, a najniższy poziom zapotrzebowania wystąpił na początku 2009 roku. Przy obecnym powolnym tempie poprawy sytuacji gospodarczej powrót do najlepszych wyników z przeszłości zajmie producentom tworzyw sztucznych jeszcze kilka lat.
W dłuższej perspektywie tworzywa sztuczne nadal będą stanowić przykład sukcesu, nie tylko ze względu na wzrost PKB, ale przede wszystkim ze względu na niewykorzystane dotychczas obszary zastosowań, w których mogą zastępować inne materiały. Długoterminowo w skali światowej prognozowany jest 4 proc. wzrost zużycia per capita. Pomimo wysokiego wskaźnika wzrostu, zużycie na mieszkańca w Azji i Europie Środkowej utrzymuje się na znacznie niższym poziomie niż w bardziej rozwiniętych regionach przemysłowych. Jednak i w tych wysoko uprzemysłowionych regionach można spodziewać się wzrostu nieco powyżej wskaźnika PKB, co oznacza możliwość dalszego rozwoju branży.
Zapotrzebowanie europejskich przetwórców wyniosło w ostatnim roku 45 milionów ton, co oznacza spadek o 7,2 proc. w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Udział poszczególnych segmentów zastosowań pozostał bez zmian – w dalszym ciągu największym segmentem były opakowania z udziałem 40,1 proc. Kolejne miejsca zajęły budownictwo (20,4 proc.), motoryzacja (7 proc.) oraz sprzęt elektryczny i elektroniczny (5,6 proc.). Pozostałe obejmują różne mniejsze segmenty, takie jak sport, rekreacja, rolnictwo, produkcja maszyn itp.
Różne rodzaje tworzyw sztucznych
Wyróżnia się około 20 różnych grup tworzyw sztucznych, a w każdej z nich tworzywa występują w licznych odmianach, co umożliwia optymalny wybór materiału do określonego zastosowania. Pięć grup stanowią tworzywa wielkotonażowe: polietylen, w tym polietylen wysokociśnieniowy (LDPE), liniowy polietylen wysokociśnieniowy (LLDPE) i polietylen niskociśnieniowy (HDPE), polipropylen (PP), polichlorek winylu (PVC), polistyren stały (PS) oraz spieniany (EPS), a także PET. Ta „wielka piątka” pokrywa około 75 proc. zapotrzebowania na wszystkie tworzywa sztuczne w Europie. Najczęściej stosowana grupa polimerów to poliolefiny, które stanowią około 50 proc. całego popytu na tworzywa sztuczne. Trzecim co do wielkości zużycia polimerem jest polichlorek winylu (PVC), z udziałem wynoszącym 11 proc.
Unia Europejska jest tradycyjnie ważnym eksporterem netto wyrobów z tworzyw sztucznych (tworzyw pierwotnych i produktów przetworzonych). Wskaźnik jej eksportu wzrósł w ostatnich 10 latach o ponad 100 proc., osiągając najwyższy poziom 13 miliardów euro. Największymi rynkami eksportowymi tworzyw Sztucznych pozostają Chiny (w tym Hongkong), Turcja i Rosja. Produkty przetworzone są eksportowane z UE głównie do trzech krajów: USA (12,2 proc.), Rosji (11,6 proc.) i Chin (5,4 proc.).
Eksportowane są głównie płyty, arkusze, folie, taśmy i pasy. Stanowi to 36 proc. całości eksportu tworzyw sztucznych z UE.
Od 2008 roku sytuacja uległa jednak zmianie. Przeżywające gospodarcze ożywienie Chiny stały się znaczącym eksporterem wyrobów z tworzyw sztucznych z 33 proc. udziałem w całym globalnym eksporcie. Jeżeli Europa ma pozostać eksporterem tworzyw sztucznych, unijne instytucje muszą ściśle monitorować tę sytuację.
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych materiałów, posortowane i gotowe do recyklingu tworzywa sztuczne stają się dostępne na rynku recyklingu. Rynek ten, jak w przypadku innych surowców z odzysku, stał się już rynkiem globalnym.
Znaczna część surowców wtórnych jest poddawana recyklingowi w obrębie Europy. Wynika to z dobrze rozwiniętej branży recyklingu oraz z tego, że wiele materiałów pochodzących z recyklingu jest wykorzystywanych do wytwarzania nowych produktów. Dobrym przykładem jest butelka PET.
Automatyzacja procesów związanych z sortowaniem i recyklingiem butelek oraz wysokie zapotrzebowanie na materiał z recyklingu do ich produkcji sprawiają, że większość butelek w Europie jest poddawana recyklingowi na tym kontynencie. Recykling w Europie zapobiega wywozowi cennych surowców wtórnych i stymuluje rozwój lokalnego przemysłu recyklingowego. Kiedy jednak recykling wiąże się z pracochłonnymi procesami, duże ilości tworzywa sprzedaje się nadal firmom recyklingowym z Azji, a zwłaszcza z Chin. Popyt na tworzywa sztuczne jest wysoki, a w 2008 r. Chiny sprowadziły 7,07 miliona ton zużytych tworzyw sztucznych z całego świata.
