Tylko 46% opakowań plastikowych nadaje się do recyklingu! Eksperci wskazali, jakie kroki musi podjąć biznes, by wdrożyć GOZ dla opakowań w Polsce.
Zanieczyszczenie plastikiem, w tym odpadami opakowaniowymi, stanowi jedno z najpilniejszych wyzwań środowiskowych naszych czasów. To, jak powinien na nie odpowiadać biznes od 3 lat pokazuje Polski Pakt Plastikowy, zrzeszający przedstawicieli całego łańcucha wartości opakowań z tworzyw sztucznych. 10 października odbyła się konferencja Paktu „Wiele wyzwań - wspólna wizja opakowań w obiegu zamkniętym”, podczas której eksperci omówili najpilniejsze kwestie związane z zamknięciem obiegu opakowań z tworzyw sztucznych w Polsce. Jakie działania powinien podjąć biznes?
W czym tkwi problem? Analiza rynku opakowań i wskazanie kluczowych obszarów zmian
O opakowaniach z tworzyw sztucznych wprowadzanych na polski rynek nie wiemy dziś zbyt wiele – w obecnym systemie sprawozdawczym firmy są zobowiązane jedynie do raportowania całej masy opakowań z tworzyw sztucznych. Informacje dotyczące obecności w portfolio opakowań nadmiernych i problematycznych, udziału surowców wtórnych w opakowaniach wprowadzonych do obrotu, czy udziału opakowań nadających się do recyklingu nie są gromadzone i analizowane na poziomie systemowym. Największym dostępnym opracowaniem w tym zakresie są Raporty roczne Paktu, obejmujące dane z firm odpowiadających za ¼ masy opakowań wprowadzanych do obrotu w Polsce.
- W Pakcie - jak w soczewce - widać sytuację, w której znajduje się dziś cały rynek. W opublikowanym we wtorek Raporcie za rok 2022 przeanalizowaliśmy poziom wdrażania GOZ w opakowaniach z tworzyw sztucznych przez naszych członków i zidentyfikowaliśmy najważniejsze wyzwania na kolejne lata. To właśnie z twardych danych wyciągamy lekcje na przyszłość i na ich podstawie wyznaczamy kierunki działań nie tylko dla członków Paktu, ale i dla całej branży – skomentowała Dorota Żmudzińska, Ekspertka ds. GOZ z Sekretariatu Polskiego Paktu Plastikowego.
Wynikiem analizy było między innymi wskazanie czterech kluczowych obszarów działań, które zostały omówione podczas eksperckich sprintów dyskusyjnych w trakcie Konferencji.
Które opakowania należy zmienić? Znajomość portfolio opakowań to pierwszy krok do zbudowania strategii
Pierwszym priorytetem wyznaczonym przez Pakt jest znajomość portfolio opakowań w firmach i, w oparciu o nią, wdrażanie strategii dalszych działań. Jak wskazała Joanna Kasowska, Dyrektor Jakości i Standardów Zarządzania Żywnością z Żabka Polska:
- Nie da się zamykać obiegu bez ekoprojektowania, a ekoprojektowania nie da się wdrożyć bez znajomości portfolio. Ta wiedza jest niezbędna, żeby wiedzieć, które opakowania nadają się do recyklingu i są zrównoważone w najwyższym możliwym stopniu. W Żabce mamy politykę ekoprojektowania i wiemy, w jakich opakowaniach na pewno nie wprowadzimy na rynek produktów marki własnej. Mówiąc o strategiach, warto również wyznaczać horyzont czasowy planowanych zmian i konsekwentnie realizować kolejne zapisy.
Agnieszka Koc, Dyrektorka ds. Ochrony Środowiska w sieci Biedronka wspomniała przy tym również o konieczności budowania realnego zrozumienia dla celów środowiskowych wśród różnych działów organizacji. Celem jest, by strategia opakowaniowa była integralną częścią działań całej firmy. Zdaniem Dyrektorki należy również pamiętać o regularnym poddawaniu podejmowanych działań rewizji wewnętrznej.
Opakowania giętkie - najpilniejsze wyzwanie w zamykaniu obiegu
Saszetki, opakowania na chipsy czy batoniki - opakowania giętkie to jedna z najszybciej rozwijających się kategorii opakowań na świecie, która według danych Fundacji Ellen MacArthur już teraz stanowi od 30 do nawet 40% wszystkich opakowań globalnie. Jednocześnie nie mamy dziś na świecie infrastruktury, by zagospodarować takie opakowania. Działania w zakresie opakowań giętkich muszą więc obejmować zarówno eliminację opakowań nadmiernych, jak i przeprojektowanie tych, z których użycia nie da się zrezygnować. Przykładami swoich działań w tym zakresie podzielili się kolejni członkowie Paktu:
- Najważniejszymi kwestiami w budowaniu strategii w zakresie opakowań giętkich są analiza opakowań, partnerstwo i współpraca z dostawcami. W Lorenz Polska rozpoczęliśmy od szerokiej analizy - m.in. najlepszych praktyk na rynku, oczekiwań konsumentów i przepisów prawa. Chcemy, by wszystkie nasze opakowania nadawały do recyklingu, a wykorzystanie pierwotnych tworzyw sztucznych spadło do 2025 roku o 15%. By to osiągnąć, zbadaliśmy nasze portfolio. W przypadku niektórych opakowań pocieniliśmy folię, zmniejszyliśmy powierzchnię opakowania i pocieniliśmy zgrzewy, dzięki czemu od 2019 roku zaoszczędziliśmy 56 ton plastiku. Tam, gdzie to możliwe, zastępujemy również opakowania wielomateriałowe monomateriałowymi – powiedział Bartosz Sikorski, CSR Manager z Lorenz Polska.
Paweł Kornacki, Pełnomocnik Zarządu ds. Systemów Zarządzania i Zrównoważonego Rozwoju w Supravis wskazał z kolei na istotę współpracy producentów opakowań z przedstawicielami innych etapów łańcucha wartości:
- Dla nas pomocą w zdobyciu wiedzy o tym, jak projektować opakowania, byli nasi klienci – m.in. dzięki temu, że kupują opakowania również od dostawców z zagranicy. Pakt potwierdził to, czego się dowiedzieliśmy i umożliwił nam dalszą edukację w tym zakresie. Następnie wspólnie z technologami poszczególnych działów musieliśmy zastanowić się, jak zamienić surowce, by opakowanie nadawało się do recyklingu i jednocześnie spełniało wymogi dla kontaktu z żywnością.
