Żeby zapobiec potencjalnym defraudacjom kaucji i umożliwić szybkie rozliczanie się z pobranej i wydanej kaucji pomiędzy sklepami a operatorami, zaproponowano, aby wzorem wszystkich innych systemów kaucyjnych w UE kaucja podążała za produktem w całym łańcuchu sprzedaży.
Taki system pobierania kaucji był zapisany w pierwszym projekcie ustawy. Z nieznanych nam przyczyn i bez żadnego uzasadnienia oraz konsultacji rząd PiS w ostatnim momencie usunął to rozwiązanie i zastąpił obecnie zapisanym w ustawie dysfunkcyjnym rozwiązaniem, w którym kaucja pobierana jest wyłącznie na etapie sprzedaży konsumentowi ostatecznemu. To otwarta droga do milionowych defraudacji i potencjalnych bankructw zarówno sklepów jak i operatorów - alarmuje Andrzej Gantner.
Zaproponowano także wyłączenie kaucji z opodatkowania VAT. System kaucyjny nie może być pretekstem do kolejnego podatku nałożonego na konsumentów i przedsiębiorców. Podatek VAT nie tylko zwiększa koszty systemu, ale powoduje również poważne trudności w rozliczaniu się sklepów z pobranej kaucji oraz utrudnia bezparagonowe oddawanie opakowań przez konsumentów.
Organizacje postulują również zmiany w ustawie dotyczący butelek wielokrotnego użytku mające na celu utrzymanie dotychczas bardzo dobrze funkcjonujących systemów kaucyjnych na te opakowania
Obecnie funkcjonujące systemy kaucyjne na butelki szklane wielokrotnego użytku mają już długą praktykę, w ramach której został zoptymalizowany wpływ środowiskowy opakowań wielokrotnego użytku oraz zmaksymalizowane korzyści handlu detalicznego ze sprzedaży produktów w tych opakowaniach - przepisy nie powinny więc ich niszczyć, wręcz przeciwnie powinny wzmacniać ich rozszerzanie, co jest zgodne z hierarchą postępowania z odpadami - podkreśla Bartłomiej Morzycki.
Dodatkowo wśród postulatów wskazano na potrzebę wprowadzenia okresu przejściowego na wyprzedaż zapasów opakowań bez oznakowania systemem kaucyjnym. Zwrócono uwagę na konieczność dostosowania minimalnych poziomów selektywnej zbiórki do unijnych regulacji oraz na koniczność wyłączenia opakowań po produktach mlecznych z systemu kaucyjnego.
Wszystkie zaproponowane przez nas zmiany do ustawy mają na celu naprawienie błędnych zapisów, które stanowią realne zagrożenie dla uruchomienia i efektywnego funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce. Naszym celem jest, aby od 1 stycznia 2026 r. w Polsce funkcjonował powszechny, efektywny środowiskowo i ekonomicznie, przyjazny dla konsumentów system kaucyjny, a nie system, który w sposób chaotyczny i wyrywkowy zbiera niewielkie ilości opakowań po napojach nie gwarantując realizacji celów dotyczących poziomu zbiórki i użycia recyklatu. Chcemy zapobiec chaosowi organizacyjnemu i komunikacyjnemu, który zamiast zachęcać konsumentów do prośrodowiskowych zachowań, skutecznie ich do nich zniechęci - podkreśla Andrzej Gantner.
Kluczowe postulaty zmian w tzw. ustawie o systemie kaucyjnym
