Trwają prace nad przygotowaniem i wprowadzeniem nowej ustawy o odpadach.
Bezpośrednią przesłanką do opracowania założeń do projektu ustawy o odpadach jest konieczność wprowadzenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy, stanowiącej podstawowy akt prawny dotyczący gospodarki odpadami w Unii Europejskiej.
Projekt założeń projektu ustawy o odpadach jest obecnie na etapie konsultacji społecznych. Termin zgłaszania uwag minął 30 września 2009 r.
Duża liczba nowych zagadnień uregulowanych przepisami dyrektywy, mających na celu sprostanie wyzwaniom czekającym Unię Europejską w najbliższych latach przekłada się na konieczność dokonania licznych zmian w obowiązujących przepisach - to główne uzasadnienie dla nowej ustawy. Z tego względu w ministerstwie uznano, że zdecydowanie lepszym wyjściem będzie przygotowanie w całości nowego aktu normatywnego niż dokonywanie kolejnej nowelizacji obowiązującej już ustawy o odpadach.
Wzorem wspomnianej dyrektywy do nowej ustawy o odpadach planuje się wprowadzenie nowych definicji, takich jak bioodpady, sprzedawca odpadów (dealer), pośrednik w obrocie odpadami (broker), przetwarzanie. Dodatkowo w związku z trudnościami interpretacyjnymi (występującymi we wszystkich krajach UE) dotyczącymi definicji odpadów w projekcie ustawy oraz aktach wykonawczych do niej zostanie określona procedura umożliwiająca uznanie przedmiotów lub substancji za produkty uboczne oraz wskazująca, kiedy dana substancja traci status odpadu. Ponadto rozbudowana została hierarchia sposobów postępowania z odpadami poprzez dodanie działań polegających na przygotowaniu odpadów do ponownego użycia.
Istotny jest fakt, że wspomniana na wstępie dyrektywa ustanawia nowe cele w gospodarce odpadami.
Pierwszym z nich jest obowiązek objęcia do 2015 r. selektywną zbiórką odpadów przynajmniej w odniesieniu do papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła. Natomiast do 2020 r. powinno być zwiększone wagowo do 50 proc. przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości innego pochodzenia, pod warunkiem że te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych.
Do tego samego roku powinno być również zwiększone wagowo do minimum 70 proc. przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania wyrobisk, gdzie odpady zastępują inne materiały.
Poza przepisami, które bezpośrednio wdrażają prawo Unii Europejskiej, założenia do nowej ustawy odnoszą się też do przeważnie obecnie obowiązujących już przepisów, co oznacza, że pomimo faktu projektowania nowej ustawy wiele rozwiązań prawnych pozostanie niezmieniona w odniesieniu do aktualnego stanu prawnego.
Zmiany w przepisach nowej ustawy o odpadach oddziaływać będą przede wszystkim na działalność podmiotów działających w sektorze gospodarki odpadami, a także organów administracji, prowadzących postępowania administracyjne na mocy przepisów ustawy o odpadach.
Warto wiedzieć, że w nowej ustawie przewiduje się zredukowanie obciążeń administracyjnych m.in. poprzez skonsolidowanie i ujednolicenie obowiązków sprawozdawczych, które do tej pory sprawiały wiele kłopotów.
Planowane jest ujednolicenie formy składanych sprawozdań, określając jeden wzór sprawozdania dla wprowadzających opakowania, sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie, akumulatory, pojazdy, opony, oleje oraz produkty w opakowaniach, jak również dla prowadzących działalność w zakresie gospodarowania odpadami (wytwórcy odpadów, zbierający odpady, przetwarzający, prowadzący odzysk, recykling, unieszkodliwianie odpadów). Nie przewiduje się więc tym samym dodatkowych obciążeń finansowych przedsiębiorców z tego tytułu.
Dodatkowo zdaniem przedstawicieli Ministerstwa Środowiska zostanie ujednolicony termin składania sprawozdań, co w ocenie urzędników przyczyni się do łatwiejszej realizacji obowiązków ustawowych.
Również sprzedawca odpadów oraz pośrednik w obrocie odpadami zwolnieni będą z obowiązku posiadania decyzji na rodzaj prowadzonej działalności.