W obecnych czasach powszechnie stawia się na modernizację i prostotę. Trendy te nie ominęły także branży budowlano-remontowej, gdzie często wykorzystuje się prefabrykaty (m.in. w postaci płyt) ze względu na łatwość i szybkość ich montażu - dwie główne zalety tego typu produktów. Podobne tendencje są zauważalne również w branży izolacyjnej, gdzie dużą popularnością cieszą się rozwiązania sprawdzone, ekonomiczne, wydajne pod względem energetycznym i zarazem proste w zastosowaniu, jak np. pianki uszczelniające czy gotowe wyroby służące do ocieplania ścian, dachów, posadzek, fundamentów, instalacji itp. wykonane z poliuretanu. W tym miejscu należy zaznaczyć dynamiczny rozwój poliuretanowych izolacji natryskowych, które (mimo że są wykonywane na miejscu (in-situ), a nie na linii produkcyjnej) stale zwiększają swoje udziały rynkowe.
Poliuretany to substancje zaliczane do polimerów, powstające w wyniku reakcji chemicznej poliolu i izocyjanianu (pochodne ropy naftowej). Należą do związków łatwych w przetwarzaniu i przyjaznych w użytkowaniu. Reakcja chemiczna niezbędna do wytworzenia pianki izolacyjnej następuje w wyniku odpowiedniego zmieszania obu reagentów z substancjami pomocniczymi takimi jak katalizatory czy stabilizatory. Poliuretan zaczął być wykorzystywany na skalę przemysłową już w pierwszej połowie XX w. Jest uniwersalnym materiałem, powszechnie obecnym w naszym codziennym życiu.
Na temat praktycznego wykorzystania izolacji z poliuretanu w sektorze budowlanym rozmawiam z Maciejem Kubankiem, prezesem zarządu utworzonego w 2009 r. Polskiego Związku Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR ''SIPUR'', zrzeszającego obecnie 29 przedsiębiorstw produkcyjno-handlowo-usługowych.
Polski Związek Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR ''SIPUR'' istnieje już ponad 11 lat. Jakie były największe napotkane przez państwa do tej pory wyzwania organizacyjno-funkcjonalne?
Utworzenie Związku z pewnością nie było łatwym zadaniem. Pierwsze próby powołania krajowej reprezentacji branży poliuretanowej miały miejsce jeszcze w latach 90-tych, ale dopiero inicjatywa podjęta w roku 2009 doprowadziła do zarejestrowania naszej organizacji. Chociażby to pokazuje delikatność materii, z jaką mamy na co dzień do czynienia. W praktyce nakłada to na nas obowiązek wnikliwego analizowania, nie tylko pod kątem obowiązujących wymogów prawnych, ale także w szerszym kontekście proponowanych i podejmowanych przez ''SIPUR'' działań i inicjatyw. Wśród najważniejszych celów, jakie stawia przed sobą nasz Związek, jest oczywiście monitorowanie krajowych (i europejskich) działań i inicjatyw dotyczących kwestii legislacyjnych. Istotnym obszarem są także polskie i europejskie normy techniczne. Przedstawiciele ''SIPUR'' biorą udział w pracach normalizacyjnych 8 komitetów technicznych i podkomitetów Polskiego Komitetu Normalizacyjnego PKN, a nasi zagraniczni koledzy w podobnym charakterze działają w komitetach technicznych europejskiej organizacji standaryzacyjnej CEN.
Utrzymujemy kontakty z krajowymi instytutami badawczymi i innymi agendami rządowymi oraz związkami i stowarzyszeniami reprezentującymi pokrewne branże. Wśród tematów którymi się zajmujemy jest także ochrona środowiska, efektywność energetyczna oraz strategie UE dotyczące szeroko pojętej branży tworzyw sztucznych. Oprócz wymienionych powyżej zagadnień o charakterze strategicznym prowadzimy także działania promocyjno-edukacyjne. Wystawiamy się regularnie na targach branżowych, sponsorujemy i bierzemy udział w konferencjach, seminariach, kongresach i warsztatach poświęconych budownictwu, izolacjom, kwestiom energetycznym, chemii, recyklingowi oraz wymogom prawnym dotyczącym budownictwa. Prowadzimy prezentacje pod hasłem ''Poliuretan izoluje lepiej'', które są dedykowane czynnym zawodowo inżynierom budowlanym oraz przyszłym profesjonalistom, tj. studentom politechnik i innych wyższych uczelni. Tego typu spotkania są dobrą okazją do roboczej rozmowy o budowie, rodzajach i technologiach wytwarzania produktów poliuretanowych, a także o najważniejszych cechach i zaletach wyrobów izolacyjnych z poliuretanu. Na wyższych uczelniach technicznych prowadzimy konkurs na najlepsze prace dyplomowe z wykorzystaniem poliuretanu jako izolacji cieplnej w budownictwie.
Jakie zastosowanie w budownictwie ma poliuretan?
Obszar jego stosowania jest niezwykle szeroki. To właśnie poszerzanie zakresu aplikacji poliuretanu jest bardzo istotnym powodem wzrostu całej branży. Oprócz budownictwa jest on obecnie wykorzystywany także w przemyśle chłodniczym (lodówki, zamrażarki, lady), meblarskim (materace, krzesła, fotele), samochodowym (fotele, podgłówki, podłokietniki, kokpity), obuwniczym, materiałów ubraniowych, farbiarskim, klejowym, medycznym, a nawet w produkcji jachtów i promów kosmicznych. Najdłużej wytwarzanym i stosowanym w Polsce wyrobem budowlanym z poliuretanu są płyty warstwowe w okładzinach metalowych. Jeśli mnie pamięć nie myli, niedługo będzie to już 50 lat. Z tego powodu, a także dzięki swoim licznym zaletom, są one chyba najbardziej znanym i najbardziej popularnym w naszym kraju wyrobem poliuretanowym.
W przypadku innych produktów izolacyjnych z tego materiału sytuacja jest trochę odmienna. Wynika to przede wszystkim ze zdecydowanie krótszego okresu ich stosowania w Polsce. Mam tu na myśli głównie płyty izolacyjne oraz izolacje techniczne (z okładzinami i bez). Wszystkie wymienione powyżej wyroby poliuretanowe są produkowane fabrycznie w przeciwieństwie do izolacji wytwarzanych in-situ (natryskiwanie i zalewanie). Dynamiczny rozwój poliuretanu natryskowego (i zalewowego) może być powodem do autentycznej dumy firm oferujących tę formę izolacji cieplnej. Mam tu na myśli zarówno producentów systemów i surowców przeznaczonych do wytwarzania izolacji z poliuretanu zamknięto- i otwartokomórkowego, jak i firmy aplikujące in-situ oba rodzaje izolacji.
Podstawowym powodem, dla którego wyroby PUR i PIR cieszą się coraz większą popularnością w branży budowlanej jest niski współczynnik przewodzenia ciepła lambda. Wyroby poliuretanowe o budowie zamkniętokomórkowej mają lambdę niższą (lepszą) niż tradycyjne materiały izolacyjne. Sztywna pianka poliuretanowa jest odporna na działanie wilgoci oraz ma wysoką wytrzymałość na ściskanie mimo niskiego ciężaru właściwego, co jest istotne w przypadku izolacji. Ze względu na różnice pomiędzy parametrami wyrobów poliuretanowych wytwarzanych w różnych technologiach, gęstościach, kształtach, z dodatkami (okładziny) lub bez itp. należy pamiętać, aby do konkretnej aplikacji wybrać optymalny wyrób przeznaczony do danego zastosowania.
