Rzeczywistość versus potencjał
W raporcie stwierdzono, że 78,8% polskich firm wytwarza odpady nadające się do recyklingu, ale tylko około połowa z nich wykorzystuje surowce wtórne w procesie produkcji. Oznacza to, że istnieje ogromny potencjał związany z redukcją ilości wytwarzanych odpadów, ich ponownym wykorzystaniem, przetwarzaniem, odnawianiem produktów i odzyskiem zasobów w procesie produkcji. Ponad połowa przedsiębiorstw w Polsce może rozważyć praktyczne zastosowanie koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego. Jednak wyniki badania pokazują, że tylko 11,5% firm inwestuje w rozwiązania z zakresu gospodarki obiegu zamkniętego, podczas gdy kolejne 16,7% ma takie plany. W miarę rosnącego znaczenia raportowania ESG, coraz więcej firm będzie jednak musiało uwzględnić koncepcję GOZ i dostarczać odpowiednie dane, nawet jeśli same nie będą bezpośrednio objęte tym obowiązkiem, ze względu na swoją rolę w łańcuchach dostaw.
GOZ - co blokuje firmy
Z raportu wynika, że główne powody niskiego wykorzystania rozwiązań GOZ to spodziewana kosztochłonność wprowadzanych zmian (ponad 63%) oraz brak wiedzy na temat możliwości finansowania. Obawiają się również wysokiego stopnia skomplikowania procesu zmiany działań produkcyjnych na charakterystyczne dla obiegu zamkniętego (ponad 60% respondentów). Dla niektórych firm, niewielki rozmiar przedsiębiorstwa (20%) lub charakterystyka branży (prawie 22%) są powodem braku inwestycji w gospodarkę cyrkularną.
Potencjalne korzyści z GOZ
Pomimo barier, firmy dostrzegają jednak korzyści płynące z GOZ. Wiedzą, że zmniejszenie ilości odpadów, ponowne wykorzystanie surowców, przetwarzanie i odnawianie produktów może przyczynić się do zmniejszenia kosztów, wzrostu efektywności i budowania przewagi konkurencyjnej. - To obiecujący znak, że dostrzegają korzyści z wdrażania praktyk cyrkularnych, zwłaszcza że ten potencjał w firmach jest ogromny. Wierzymy, że poprzez budowanie partnerstw i zaangażowanie wszystkich podmiotów w łańcuchu wartości, możemy osiągnąć znacznie więcej niż dziś na rzecz zamknięcia obiegu materiałów i surowców. To nie tylko przyczyni się do wzmocnienia firm i wzrostu konkurencyjności przemysłu, ale również będzie miało pozytywny wpływ na ochronę środowiska - dodaje Surdykowska.
Cyrkularność w Polsce na tle Europy
W 2021 r. wskaźnik cyrkularności w Europie prezentował spore zróżnicowanie. Najwyższe wartości odnotowano w Holandii (33,8%), Belgii (20,5%) i Francji (19,8%), podczas gdy najniższe wyniki zanotowano w Rumunii (1,4%), Irlandii i Finlandii (2%). Polska osiągnęła poziom 9,1%, co jest dość dobrą wartością. Wskaźnik ten charakteryzuje się dużą zmiennością. Po latach stabilnego wzrostu w okresie 2010–2014, w 2020 r. spadł do najniższego poziomu, czyli 7,5%. Przyczyną różnic we wskaźniku cyrkularności w poszczególnych państwach członkowskich UE są ilość zasobów poddawanych recyklingowi oraz czynniki strukturalne w gospodarkach.
Podsumowanie
Badanie przeprowadzone wśród 400 firm na polskim rynku dostarcza cennych informacji na temat aktualnej sytuacji i przyszłych perspektyw związanych z gospodarką obiegu zamkniętego w Polsce. Wnioski, które płyną z badania mogą przyspieszyć proces transformacji i podkreślić korzyści, jakie można osiągnąć dzięki zastosowaniu koncepcji GOZ.
