Sto lat od opatentowania PVC

Sto lat od opatentowania PVC Zbliża się setna rocznica opatentowania procesu powstawania polichlorku winylu, czyli jednego z najstarszych tworzyw termoplastycznych.

Historia PVC jest wprawdzie starsza niż sto lat, ale to bez mała wiek temu proces produkcji tego tworzywa został opisany i zastrzeżony. Początki polichlorku winylu zaczynają się natomiast już w 1835 r., gdy to ceniony ówcześnie francuski chemik Henri Victor Regnault jako pierwszy otrzymał monomeryczny chlorek winylu, związek który w normalnych warunkach ciśnienia i temperatury jest lotnym gazem.

37 lat później zjawisko przemiany ciekłego, zamkniętego w zatopionych probówkach chlorku winylu w postać proszku, pod wpływem światła słonecznego, zaobserwował i opisał Eugen Baumann. Sto lat temu opatentowano zaś proces otrzymywania masy zbliżonej do kauczuku, uzyskanej na bazie chlorku i bromku winylu oraz ich homologów metylowych. W tymże roku opracowano metodę syntezy chlorku winylu opartą na addycji chlorowodoru w acetylen, a w 1930 r. otrzymano pierwszy plastyfikowany polichlorek winylu z połączenia tego polimeru z wysoko wrzącym fosforanem trójtolilu.

Dalszy rozwój i związane z tym praktyczne wykorzystanie PVC było już tylko kwestią czasu. W czasie II Wojny Światowej popyt na tworzywo zgłaszało wojsko i wykorzystywało je do izolacji kabli. Także przemysł motoryzacyjny sięgał nie stosując go do produkcji materiałów powlekanych zmiękczonym PVC imitującym skórę. Np. firma ICI w 1941 r. jako pierwsza wyposażyła autobusy w Londynie w siedzenia z materiału powlekanego PVC. Tuz po wojnie dostępne były już wszystkie standardowe typy polimerów PVC tzn. perełkowe, emulsyjne i pastowe.

Okno PVC


Tyle historii. Samo tworzywo składa się z ropy naftowej, gazu ziemnego oraz chlorku sodu. Takie połączenie gwarantuje uzyskanie produktu odpornego na wodę, szkodliwe warunki atmosferyczne, rozpuszczalniki oraz wahania temperatur. Specyfika PVC umożliwia dopasowanie jego wyglądu do konkretnego zastosowania. I tak, można uzyskać produkt matowy, z połyskiem, bezbarwny bądź kolorowy.

Wyróżnia się trzy rodzaje polichlorku winylu w zależności od zastosowania. Pierwsza postać to twardy PVC służący do wyrobu butelek, kubków, pojemników na żywność oraz wykorzystywany w branży budowniczej jako materiał do produkcji popularnych okien PVC.

Druga postać, to zmiękczony polimer, który może występować w postaci uszczelki pod kapslem butelki odkręcanej metodą „twist off”, jako folia zabezpieczająca mięso i owoce przed atakiem owadów, w formie materiału służącego do produkcji sztucznych choinek, torebek, kaloszy oraz dziecięcych zabawek.

W końcu PVC w postaci roztworów i emulsji stosowany jest w lakierach pokrywających puszki konserwowe oraz przy produkcji lateksowych rękawiczek stosowanych najczęściej w gabinetach lekarskich.

Przez lata producenci PVC zmieniali chemiczny skład tworzywa, rezygnując ze stabilizatorów na bazie metali ciężkich na rzecz „lżejszych” dla środowiska związków wapnia i cynku, umożliwiając utylizację produktów. Dodatkowym atutem przemawiającym na rzecz PVC jest obecnie możliwość ponownego przetworzenia. Co ciekawe, koszt produkcji tworzywa jest relatywnie niski, ze względu na stosunkowo niewielkie zużycie energii.