Wprowadzenie kaucji za butelki plastikowe to kwestia miesięcy - zapowiedział 9 grudnia ub. r. minister klimatu Michał Kurtyka. Dodał, że do czerwca zostanie przedstawiona propozycja ustawowa.
O szczegóły systemu kaucyjnego zapytał poseł Arkadiusz Marchewka w swojej interpelacji poselskiej.
„System kaucyjny z powodzeniem funkcjonuje w co najmniej kilku innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, np. w Niemczech. Opiera się on głównie (choć nie jedynie) o butelkomaty, dzięki którym za każdą plastikową butelkę można otrzymać niewielką gratyfikację finansową. Polska może z powodzeniem zatem korzystać z doświadczeń innych państw europejskich. Przemyślenia wymaga jednak kwestia dotycząca wielkości takich gratyfikacji, ich źródeł, sposobu recyklingu oraz skutecznego systemu zbiórki. Skuteczność programu zależy bowiem w dużej mierze od liczby miejsc, w których możliwe będzie oddanie plastikowych odpadów: tylko masowa skala programu da szansę na jego powodzenie. Równie konieczne jest zagwarantowanie, że konsument zanoszący plastikowy produkt do butelkomatu otrzyma zachęcającą zapłatę. Pan minister Henryk Kowalczyk deklarował w maju 2019 roku ustalenie wysokości zapłaty na poziomie 10 groszy za jedną butelkę. Ta kwota powinna być jednak zróżnicowana od wielkości danej butelki (większa za duże butelki, mniejsza za mniejsze). W przeciwnym razie zaproponowana gratyfikacja może okazać się niewystarczająca” - napisał poseł.
Na interpelację odpowiedział Sławomir Mazurek, podsekretarz stanu w ministerstwie klimatu.
"System kaucyjny opiera się na założeniu, że klient kupując produkt w opakowaniu wnosi za nie kaucję, która jest mu zwracana w zamian za zwrot opakowania np. w puncie sprzedaży. Oznacza to, że w systemie kaucyjnym nie ma potrzeby finansowania zwrotu kaucji, ponieważ ta jest zwracana z wcześniej pobranej kaucji. Natomiast za utrzymanie systemu, w tym finansowanie odpowiedniego sposobu zbierania opakowań, odpowiedzialni będą wprowadzający do obrotu produkty w opakowaniach" - czytamy w odpowiedzi wiceministra.
Jak wynika z pisma, planowany w Polsce system kaucyjny oprócz butelek z tworzywa sztucznego może objąć także inne opakowania po napojach, np. szklane czy aluminiowe.
"Obowiązujące obecnie systemy kaucyjne w krajach UE obejmują zazwyczaj opakowania po napojach. W związku z tym planowany w Polsce system kaucyjny oprócz butelek z tworzywa sztucznego może objąć zbierane także innych opakowań po napojach, np. butelek szklanych lub puszek aluminiowych. System ten ma objąć możliwie najwięcej rodzajów opakowań" - pisze Sławomir Mazurek.
Wysokość kaucji może być zróżnicowana w zależności od pojemności butelki. Ponadto wysokość kaucji może być zróżnicowana także ze względu na rodzaj materiału, z którego zostało wykonane opakowanie.
Zdaniem wiceministra, w wyniku wprowadzenia systemu kaucyjnego zmniejszy się strumień odpadów komunalnych, co spowoduje, że system gospodarki odpadami komunalnymi w gminie będzie mógł zostać odpowiednio dostosowany, aby zminimalizować koszty, jakie ponoszą mieszkańcy w związku z odbiorem odpadów. Mniejszy strumień odpadów to np. mniejsza liczba przejazdów pojazdów odbierających odpady. Ponadto selektywna zbiórka odpadów, a także ich transport i przetwarzanie będą dodatkowo dofinansowane przez producentów produktów w ramach zmian planowanych w obszarze rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Powyższe zmiany wynikają z obowiązku transpozycji tzw. pakietu odpadowego, czyli nowelizacji europejskich dyrektyw dotyczących odpadów.
System kaucyjny będzie częścią zmian wprowadzanych w zakresie ROP, które z kolei są częścią tzw. pakietu odpadowego. Przepisy transponujące do polskiego prawa pakiet odpadowy powinny być uchwalone w drugiej połowie 2020 r.
Oprócz systemu kaucyjnego oraz zmian w zakresie ROP, w 2021 r. zostaną przyjęte przepisy transponujące do przepisów krajowych dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. W powyższej dyrektywie zostały wskazane opakowania i produkty z tworzyw sztucznych, które najczęściej zanieczyszczają plaże oraz środowisko wodne, a następnie pogrupowane i przypisane do odpowiednich rozwiązań zmniejszających ich zużycie. Wśród tych rozwiązań znajduje się zakaz i ograniczenie wprowadzania do obrotu wybranych produktów, obowiązek trwałego złączenia zakrętek z butelkami, odpowiednie oznakowanie produktów, wprowadzenie poziomów selektywnej zbiórki dla opakowań napojów oraz upowszechnianie wiedzy dotyczącej prawidłowego postępowania z odpadami wśród konsumentów.
JL
