Jednym z tematów tegorocznego Światowego Forum Ekonomicznego (World Economic Forum, WEF), które odbywa się w dn. 20-23 stycznia w szwajcarskim Davos, jest przyszłość tworzyw sztucznych. Dyskusje w czasie sesji "Rethinking Plastics" odnosić się mają przede wszystkim do opublikowanego w tym tygodniu najnowszego raportu opracowanego przez zespół WEF i Ellen MacArthur Foundation, przy współpracy McKinsey&Company.Główną myślą raportu "The New Plastics Economy: Rethinking the future of plastics" jest teza, iż zastosowanie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze opakowań z tworzyw sztucznych mogłoby przekształcić całą branżę i znacząco zredukować takie zjawiska, jak zaśmiecanie oceanów. Dokument prezentuje wizjonerski obraz światowej gospodarki, w której tworzywa sztuczne nigdy nie stają się odpadami; co więcej, raport przedstawia konkretne kroki służące realizacji tej idei.
- Linearny model produkcji i konsumpcji stają przed rosnącymi wyzwaniami - mówi Ellen MacArthur. - Widać to szczególnie w przemyśle, gdzie produkuje się duże ilości produktów o niskiej wartości, jak np. opakowania z tworzyw sztucznych. Poprzez ukazanie, w jaki sposób zasady gospodarki cyrkularnej mogą być zastosowane do globalnego obiegu tworzyw, raport proponuje model służący systemowej zmianie gospodarki, która będzie miała dalekosiężne skutki.
Twórcy raportu przyznają, że współcześnie tworzywa sztuczne i opakowania z nich wykonane stanowią integralną część światowej gospodarki i dostarczają wielu korzyści; jednak ich używanie jest jednocześnie obarczone znaczącymi wadami. W raporcie po raz pierwszy przeanalizowano cały cykl życia opakowań z tworzyw sztucznych - jak się okazuje, większość tego typu opakowań używana jest tylko raz, natomiast aż 95 proc. wartości materiałów opakowaniowych, którą szacuje się na 80-120 mld dol. rocznie, zostaje utracone. Ponadto opakowania z tworzyw sztucznych generują negatywne skutki dodatkowe, których koszt oszacowany przez United Nations Environment Programme (UNEP) wynosi 40 mld dol. Przyjmując prognozowany na bazie dotychczasowej praktyki scenariusz wzrostu zużycia tworzyw sztucznych, analitycy spodziewają się, że do 2050 roku ciężar unoszących się w nich odpadów tworzywowych będzie większy aniżeli ciężar pływających w nich ryb, a cały przemysł tworzyw sztucznych zużywać będzie 20 proc. całkowitej produkcji ropy naftowej i będzie stanowić 15 proc. rocznego budżetu węgla (carbon budget).
W tym kontekście pojawia się możliwość poprawy ekonomicznych i środowiskowych aspektów funkcjonowania sektora tworzyw sztucznych, bez konieczności rezygnacji z korzyści, jakie daje stosowanie opakowań z tworzyw sztucznych. Nowa Gospodarka Tworzywami (New Plastics Economy) proponuje nowe podejście, opierające się na stworzeniu efektywnych ścieżek zagospodarowania odpadów z tworzyw, przy drastycznym obniżeniu poziomu przedostawania się odpadów z tworzyw sztucznych do środowiska naturalnego, zwłaszcza do oceanów. Jednocześnie produkcję tworzyw sztucznych można w ramach tej propozycji znacząco uniezależnić od korzystania z zasobów nieodnawialnych.
Osiągnięcie takiej systemowej zmiany wymagać będzie współpracy między wszystkimi uczestnikami łańcucha wartości tworzyw sztucznych - od producentów tworzyw sztucznych, przez przetwórców produkujących opakowania z tworzyw sztucznych, przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją wyrobów konsumenckich, recyklerów i samorządy lokalne, po polityków i organizacje pozarządowe. Twórcy raportu proponują stworzenie niezależnego ciała, które wyznaczałoby kierunek działań, ustanawiało wspólne standardy i systemy, zapobiegałoby fragmentacji oraz wspierałoby innowacje. Oprócz tych zaleceń raport fundacji zawiera propozycję stworzenia światowego mechanizmu dialogu w celu urzeczywistnienia celów wymienianych w dokumencie.
Ustalenia zawarte w raporcie zbiegają się z rosnącą świadomością znaczenia gospodarki cyrkularnej wśród liderów biznesowych i polityków. Widoczne jest to zwłaszcza w ostatniej propozycji Komisji Europejskiej dotyczącej gospodarki cyrkularnej. Prowadzone są również obecnie prace nad technologiami stwarzającymi nowe możliwości w zakresie projektowania materiałów, ich ponownego przetworzenia i pochodzenia. Także w poszczególnych państwach widać coraz większą dbałość rządów o prowadzenie inwestycji wspierających recykling oraz wdrażanie regulacji dotyczących opakowań z tworzyw sztucznych.
Sesja "Rethinking Plastics" zaplanowana została na piątek, 22 stycznia, godz. 9.15.
Raport "The New Plastics Economy: Rethinking the future of plastics" można znaleźć na stronie internetowej Ellen MacArthur Foundation.
