Ta aktywność opakowania jest możliwa dzięki opracowaniu kilku podstawowych innowacji. Polegają one np. na tym, że materiał opakowaniowy jest „nasączony" odpowiednią substancją (np. związkami potasu lub enzymami). Ponadto już sama konstrukcja opakowania pozwala na regulowanie procesów chemicznych wewnątrz. Dla przykładu za sprawą budowy i kształtu opakowania tlen wydalany jest na zewnątrz opakowania, co zapobiega utlenianiu się produktu. Od dawna w opakowaniach stosuje się też zmodyfikowaną atmosferę, która hamuje rozwój bakterii i pleśni.
Opakowania ze zmodyfikowaną atmosferą są szczególnie przydatne do pakowania warzyw minimalnie przetworzonych.
Istotną różnicą między opakowaniami tradycyjnymi a aktywnymi jest ochrona zapakowanego produktu. Bariera jaką do tej pory było opakowanie przekształciła się w barierę aktywną, umożliwiając tym samym kontrolę jakości towaru. Sposoby, za pomocą których opakowanie może interweniować są wielorakie i obejmują szerokie spektrum, np.: od kontroli temperatury podczas gotowania w mikrofali do kontroli dojrzewania owoców.
Warto zaznaczyć w tym miejscu, że opakowania aktywne kontrolują także stan jakościowy i ilościowy atmosfery wewnątrz opakowania i za pomocą specjalnych składników są zdolne do usunięcia niepotrzebnych gazów, np.: tlenu. Interakcja produkt-opakowanie jest bardzo istotna i stanowi szansę na przedłużenie przydatności do spożycia przy utrzymaniu wysokiej jakości produktu.
Opakowanie aktywne powstało, by spełniać wysokie wymagania konsumentów związane m.in. z przedłużeniem okresu ważności produktu, polepszeniem jego właściwości organoleptycznych oraz ochroną. Aby móc spełnić te zadania, opakowania aktywne zawierają szereg specyficznych dodatków.
Jakie to dodatki?
Pierwsze miejsce wśród nich zajmują pochłaniacze tlenowe. Oprócz nich wymienić można także substancje produkujące lub absorbujące dwutlenek węgla, substancje antymikrobiologiczne, regulatory etylenu, regulatory pary wodnej, absorbery światła, folie zabezpieczające barwę produktu oraz tzw. suspectory.
Pochłaniacze tlenu stanowią szeroką rodzinę dodatków, których nadrzędnym celem jest kontrola zawartości tlenu powstałego i zgromadzonego wewnątrz opakowania. Ich głównym zadaniem jest jego redukcja do takiej ilości, która zapewnia zapakowanemu produktowi najwyższą jakość. Pochłaniacze tlenu jest to neutralna grupa związków, które mają zdolność usuwania tlenu z opakowania. Zastosowanie pochłaniaczy tlenowych otwiera możliwość zredukowania tlenu do minimum. Na świecie stosowane są różnego rodzaju pochłaniacze, które można zakwalifikować do jednej z pięciu grup: proszki żelazawe, utleniacze glukozowe, związki podsiarczynowe, substancje organiczne typu redukcyjnego i inne.