Trendy, szanse i zagrożenia
Ostatni element badania to kwestie szans, perspektyw rozwoju oraz zagrożeń dla branży w najbliższych latach. Wskazane zagrożenia można podzielić na 3 kategorie. Pierwsza z nich, pojawiająca się najczęściej, dotyczyła kwestii kadrowych – niewystarczającej na rynku liczby wykwalifikowanych pracowników oraz rosnących kosztów pracy, skutkujących utratą konkurencyjności na rynkach zagranicznych. Problem ten jest aktualny od wielu lat i dotyczy również innych sektorów gospodarki, w których występuje zapotrzebowanie na absolwentów kierunków technicznych. Jest to bez wątpienia czynnik mający istotny wpływ na rozwój branży i wymagający intensywnych działań organizacji okołobiznesowych i szkół technicznych.
Drugi obszar zagrożeń to kwestie prawne - dotyczą one głównie nowych regulacji UE związanych z tworzywami sztucznymi. Jest to czynnik stosunkowo nowy i obecnie trudno jeszcze przewidzieć, jaki będzie miał wpływ na branżę narzędziową, z pewnością jednak wymaga od firm sporego wysiłku w adaptację do nowych realiów.
Ostatnią kategorią zagrożeń są kwestie konkurencji. Jako istotne zagrożenie dla dalszej działalności wskazano tu konkurencję narzędziowni z krajów azjatyckich – głównie z Chin. Jest to kategoria ściśle powiązana z problemami kadrowymi, a więc brakiem rąk do pracy i rosnącymi kosztami pracy. Ponadto dynamiczny rozwój technologiczny firm z Dalekiego Wschodu wymaga od firm polskich szybkiej adaptacji nowych technologii i inwestycji w nowoczesny park narzędziowy.
Analizując szanse i perspektywy rozwoju branży, ankietowani skupili się na 3 obszarach - wszystkich związanych z konsekwencjami pandemii. Pierwszym z nich jest przenoszenie produkcji do miejsc położonych bliżej zamawiającego (skracanie łańcuchów dostaw), a więc do Europy. Firmy liczą na większą ilość kontraktów z tego wynikających. Druga kwestia to odbicie gospodarki po zakończeniu pandemii, wskutek czego oczekiwany jest wzrost zamówień. Ostatni aspekt to zainteresowanie produkcją dla nowych sektorów gospodarki – np. branży farmaceutycznej czy medycznej.
Przewiduje się, że trendy, które będą występować w branży narzędziowej w najbliższych latach, są z jednej strony mocno skorelowane z trendami w całej gospodarce, z drugiej dotyczą stricte branży formierskiej. Do pierwszej grupy należy zaliczyć wdrażanie rozwiązań Przemysłu 4.0, a więc szeroko rozumianej automatyzacji, robotyzacji i digitalizacji oraz GOZ. W tym aspekcie należy również wymienić zdobywanie nowych rynków, pozyskiwanie nowych klientów oraz zwiększanie przychodów z eksportu. Niezwykle ważne jest też rozwijanie współpracy B+R czy zwiększanie nakładów na innowacje, co skutkować będzie podnoszeniem konkurencyjności poszczególnych firm.
Jeśli chodzi o trendy typowo branżowe, to z pewnością widoczna będzie w najbliższych latach dalsza specjalizacja związana z wdrażaniem najnowszych osiągnięć techniki, a także zmiana proporcji pomiędzy działaniami odtwórczymi na rzecz rozwoju własnych produktów.
Trend, który będzie bez wątpienia zauważalny, to rozwój narzędzi w kierunku większego wykorzystania w przetwórstwie tworzyw pochodzących z recyklingu oraz tworzyw biodegradowalnych. Mając na uwadze nowe przepisy UE w zakresie ograniczania zużywania tworzyw pierwotnych, jest to zjawisko nieuniknione. Kolejnym trendem są dynamicznie rozwijające się technologie przyrostowe i wykorzystywanie ich m.in. do wytwarzania wkładek formujących, umożliwiających wtryskiwanie nie tylko elementów prototypowych, ale też krótkich serii produkcyjnych oraz wykorzystywanie technologii przyrostowych do układów chłodzących w formach.
Wszystkie te aspekty - szanse, zagrożenia, trendy - z pewnością będą odgrywały istotną rolę w dalszym funkcjonowaniu i rozwoju poszczególnych firm oraz całej branży narzędziowej.
Piotr Wojciechowski
Dyrektor Zarządzający
Bydgoski Klaster Przemysłowy Dolina Narzędziowa
