Istotnym planem odbudowy konkurencyjności UE jest deregulacja. Komisja zapowiedziała zmniejszenie obciążeń administracyjnych, na początek związanych z raportowaniem ESG dla firm o 25% i co najmniej 35% dla MŚP, co ma zostać zaprezentowane w ramach serii pakietów Simplification Omnibus już w lutym 2025 r. W przyszłości zmniejszenie ma dotyczyć wszystkich obciążeń administracyjnych.
Dla branży chemicznej istotne są również zapowiedzi rewizji rozporządzenia REACH, która obejmie istniejący dorobek prawny i nowe inicjatywy dotyczące chemikaliów.
- Europejska legislacja chemiczna jest jedną z najbardziej złożonych na świecie, a obciążenia i niepewność regulacyjna związana z procesami decyzyjnymi w ramach REACH oraz brak uwzględniania czynników socjoekonomicznych w niektórych procesach stanowi istotne ryzyko dla branży charakteryzującej się długimi cyklami inwestycyjnymi. Dlatego z zadowoleniem przyjmujemy powtórzenie zobowiązania do uproszczenia rozporządzenia REACH oraz przywoływania go jako przykład legislacji, która wymaga gruntownej rewizji i uproszczenia. Wyrażamy nadzieję na dalszy dialog z Komisją w celu wypracowania najbardziej optymalnych rozwiązań. "Kompas Konkurencyjności dla UE" nie uwzględnia jednak w wystarczającym stopniu konieczności ochrony rynku europejskiego przed nieuczciwą konkurencją oraz dumpingiem cenowym. Tymczasem Polski przemysł chemiczny, jak i cała Unia Europejska stoi przed wyzwaniem utrzymania konkurencyjności własnego rynku w obliczu rosnącej presji ze strony globalnych graczy, którzy często stosują polityki protekcjonistyczne oraz oferują produkty wytwarzane w mniej restrykcyjnych warunkach regulacyjnych. Brak skutecznych mechanizmów ochronnych prowadzi do wypierania europejskich producentów przez towary importowane spoza UE, które nie spełniają unijnych standardów środowiskowych i społecznych, a jednocześnie są oferowane po znacznie niższych cenach - powiedział Szymon Domagalski, Radca ds. Regulacji z Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.
Wśród zapowiedzianych aktów i planów Komisji dla tego filaru znajdują się m.in.:
- Simplification Omnibus [26.02.2025],
- Single Market Strategy [Q2 2025],
- Multiannual Financial Framework, z uwzględnieniem Europejskiego Funduszu Konkurencyjności [2025].
Czego nie uwzględnia "Kompas Konkurencyjności dla UE"?
Polska Izba Przemysłu Chemicznego popiera kluczowe imperatywy transformacji, których realizacja ma na celu zmniejszenie luki konkurencyjnej między Unią Europejską a USA oraz Chinami, jednak aby proponowane wytyczne miały realny wpływ na europejską gospodarkę, konieczne jest ich uzupełnienie o konkretne rozwiązania i mechanizmy wdrożeniowe, a także uwzględnienie możliwości rewizji niektórych elementów Europejskiego Zielonego Ładu.
W ocenie PIPC istnieje realne zagrożenie, że jeśli transformacja przemysłu europejskiego będzie prowadzona kosztem zamykania zakładów produkcyjnych, utraty miejsc pracy i ubożenia społeczeństw, może to nie tylko osłabić europejską gospodarkę, ale także negatywnie wpłynąć na motywację innych państw do przyjmowania ambitnych celów klimatycznych. Europa, odpowiadająca za jedynie 6% globalnej emisji CO₂, mogłaby w większym stopniu przyczynić się do walki ze zmianami klimatu, redukując emisję o 80%, a jednocześnie demonstrując, że jest to proces sprzyjający rozwojowi gospodarczemu.
Głównym celem transformacji powinno być dążenie do niezależności energetycznej oraz obniżenia kosztów energii. Europa, dążąc do pozycji światowego lidera w zakresie zeroemisyjności, naraża się na ryzyko deindustrializacji poprzez przyjmowanie zbyt ambitnych celów pośrednich oraz brak akceptacji dla technologii, które redukują emisję CO₂, ale nie eliminują jej całkowicie.
Dokument nie uwzględnia również dynamicznych zmian na arenie międzynarodowej, takich jak wycofanie się Stanów Zjednoczonych z porozumienia paryskiego, a także czynników, które w nadchodzących latach będą miały istotny wpływ na wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną. Elektryfikacja procesów przemysłowych, rozwój elektromobilności oraz rosnące potrzeby energochłonnych centrów danych, to wyzwania, które wymagają radykalnego zwiększenia podaży energii oraz znaczącego obniżenia jej kosztów.
Zdaniem Ekspertów Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego "Kompas Konkurencyjności dla UE" w niewystarczającym stopniu uwzględnia również konieczność ochrony europejskiego rynku przed nieuczciwą konkurencją oraz dumpingiem cenowym. Brak skutecznych mechanizmów ochronnych prowadzi do wypierania europejskich producentów przez tańsze towary importowane spoza UE, których produkcja nie jest obwarowana tak licznymi regulacjami. Brak wyraźnych działań w zakresie ochrony rynku może prowadzić do dalszego osłabienia sektora chemicznego w Europie, sprzyjając przenoszeniu produkcji poza granice UE i zwiększaniu zależności od importu. W związku z tym Polska Izba Przemysłu Chemicznego apeluje do Komisji Europejskiej o uwzględnienie postulatów zawartych w Manifeście Polskiej Chemii w przyszłych działaniach i dostosowanie strategii konkurencyjności do rzeczywistych wyzwań stojących przed europejskim przemysłem.
