Komisja Europejska przedstawiła "Kompas Konkurencyjności dla UE". Jest to pierwsza inicjatywa nowej Komisji Europejskiej, która ustanawia konkurencyjność jako jedną z nadrzędnych zasad działania UE na czas trwania obecnej kadencji (2024-2029).
Dokument w dużej mierze bazuje na wnioskach z raportów Enrico Letty nt. jednolitego rynku i Mario Draghiego nt. konkurencyjności. Kompas składa się z trzech filarów: zniwelowania luki innowacyjnej, wspólnej mapy drogowej na rzecz dekarbonizacji i konkurencyjności, a także zmniejszenia nadmiernych zależności i zwiększenia bezpieczeństwa Wspólnoty.
Te główne punkty są uzupełniane przez pięć horyzontalnych czynników wspomagających, które są niezbędne do podtrzymywania konkurencyjności we wszystkich sektorach:
- uproszczenie otoczenia regulacyjnego,
- pełne wykorzystanie korzyści skali Jednolitego Rynek poprzez usuwanie barier,
- finansowanie za pośrednictwem Unii Oszczędności i Inwestycji oraz przeorientowanego budżetu UE,
- promowanie umiejętności i wysokiej jakości miejsc pracy przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwości społecznej,
- lepsza koordynacja polityk na szczeblu UE i krajowym.
- Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że Komisja Europejska dostrzega potrzebę odbudowy konkurencyjności przemysłu, jednak założenia przedstawione w "Kompasie Konkurencyjności dla UE" pozostają ogólnikowe i nie wskazują na konkretne działania, na rzecz odbudowy przemysłu. Nie sposób wyobrazić sobie skutecznej odbudowy konkurencyjności bez uwzględnienia kluczowych postulatów sektora chemicznego, który jest fundamentem rozwoju innych sektorów. Do momentu, kiedy nie zostaną wprowadzone konkretne, twarde rozwiązania, obawiamy się, że kluczowe kwestie nadal będą pomijane przez Komisję Europejską. Doceniamy, że w dokumencie kilkukrotnie podkreślono konieczność uproszczenia regulacji. Jednak zapowiedzi deregulacji pozostają niejasne - Unia ma się deregulować, ale jednocześnie zapowiada wprowadzanie nowych dyrektyw i rozporządzeń. W ostatnich miesiącach obserwujemy wysyp publikacji i deklaracji. Pojawia się pytanie: czy kolejne konferencje i dokumenty rzeczywiście przyczynią się do realnych zmian? Zamiast mnożyć analizy, Komisja Europejska powinna przejść do konkretnych działań na rzecz odbudowy konkurencyjności przemysłu w Europie. Polski sektor chemiczny będzie nadal aktywnie angażował się w ten proces, zabiegając o realne zmiany wspierające konkurencyjność i stabilność europejskiego przemysłu - skomentował dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.
Zniwelowanie luki innowacyjnej
Pierwszy filar dotyczy zwiększania produktywności poprzez innowacje. Jak wskazała Komisja Europejska w Kompasie, europejskie start-upy mają trudności z ekspansją na Jednolitym Rynku z powodu utrzymujących się barier regulacyjnych, a także utrudnionego dostępu do kapitału wysokiego ryzyka, w przeciwieństwie do ich odpowiedników z bardziej konkurencyjnych regionów świat. W rezultacie wiele z nich szuka finansowania w USA i przenosi się tam, aby skorzystać z większego rynku i bazy klientów.
- Nieodzowne jest również usprawnienie procesów pozyskiwania finansowania na projekty zero- i niskoemisyjne. Inwestycje w technologie wodorowe oraz biogazownie mogą znacząco przyczynić się do dekarbonizacji procesów chemicznych. Ponadto, elektrolityczny wodór i technologie CCUS (Carbon Capture, Utilisation and Storage), związane z wychwytywaniem, wykorzystywaniem i przechowywaniem CO2 mają strategiczne znaczenie dla transformacji sektora chemicznego, jednak ich skuteczne wdrożenie wymaga podjęcia pilnych działań, obejmujących m.in. zwiększenie inwestycji w rozwój technologii i rozbudowę infrastruktury oraz stworzenie regulacji wspierających implementację niskoemisyjnych rozwiązań. Kluczowe jest przy tym zachowanie neutralności technologicznej, aby zapewnić optymalny rozwój najbardziej efektywnych rozwiązań w zakresie zielonej transformacji przemysłu chemicznego - podkreśliła Klaudia Kleps, Dyrektor Pionu Rzecznictwa i Legislacji z Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.
Wśród zapowiedzianych aktów i planów Komisji dla tego filaru znajdują się m.in.:
- 28th regime [Q4 2025 – Q1 2026],
- Europeans Innovation Act [Q4 2025 – Q1 2026],
- Advanced Materials Act [2026].
