Rynek chemikaliów w Polsce

Rynek chemikaliów, w którego skład wchodzą m.in. nitrozy, ług sodowy, azotowy kwas stężony oraz powiązany z nim rynek chloru to obszary działalności przemysłowej zdeterminowane m.in. przez koniunkturę w branży tworzyw sztucznych.

Rynek ługu sodowego charakteryzuje się dużymi wahaniami zarówno popytu jak i cen w ciągu roku. Głównym odbiorcą ługu sodowego produkowanego w naszym kraju są polskie podmioty. Większość z tych firm to pośrednicy, działający równolegle również na rynkach Czech i Słowacji. Najczęściej prowadzona przez nich dystrybucja ługu sodowego odbywa się na podstawie długoterminowych oraz jednorazowych umów sprzedaży z firmami handlowymi i bezpośrednimi przetwórcami.

Warto wiedzieć, że produkcja ługu sodowego jest ściśle związana z produkcją chloru, stąd wahania na tych rynkach są ze sobą ściśle sprzężone.

Sam rynek nitroz i kwasu azotowego stężonego zależny jest od koniunktury w branży tworzyw sztucznych oraz w przemyśle materiałów wybuchowych. Nitrozy to nic innego jak mieszanina stężonego kwasu azotowego z kwasem siarkowym, dlatego też rynek kwasu azotowego stężonego jest ściśle związany z rynkiem nitroz. Tym samym więc na sytuację rynkową wpływ ma bilans popytowo-podażowy nitroz i stężonego kwasu azotowego. Główne kierunki zastosowania nitroz i stężonego kwasu azotowego to produkcja diizocyjanianów (MDI, TDI) służących do wytwarzania poliuretanów, a także produkcja trójnitrotoluenu, nitrocelulozy, mononitrotoluenu oraz półproduktów do wytwarzania farb.

Jak już wspomniano najdogodniejszym rynkiem dla nitroz i kwasu azotowego stężonego jest rynek regionalny. Dzieje się tak ze względu na wysoki udział kosztów transportu. Ponieważ są to produkty w wysokim stopniu niebezpieczne, więc wymagają bardzo specjalistycznych, czasami trudno dostępnych sposobów przemieszczania. Nitrozy sprzedawane są głównie na terenie Polski. W niewielkich ilościach eksportowane są do krajów Europy Zachodniej oraz Środkowej.

Najważniejszych odbiorców nitroz szukać należy w gronie producentów działających w sektorze tworzyw sztucznych i barwników oraz materiałów wybuchowych.

Wszystkie dostawy na rynku krajowym są realizowane bezpośrednio do firm, które są odbiorcami finalnymi nitroz. Niewielka sprzedaż na rynkach zagranicznych odbywa się za pomocą pośredników, którzy reprezentują branżę farmaceutyczną, materiałów wybuchowych, tworzyw sztucznych oraz produkcji barwników. Zdecydowana większość kwasu azotowego stężonego służy do produkcji nitroz i barwników organicznych.

W naszym kraju jedynym producentem nitroz są Zakłady Azotowe w Tarnowie. Kwas azotowy stężony sprzedawany jest przede wszystkim do Niemiec, Czech, Słowacji i Węgier. Głównymi konkurentami zagranicznymi tarnowskich Azotów są w naszym regionie czeskie Synthesia Pardubice oraz Borsodchem Ostrawa, a także niemiecki SKW Pisteritz (Niemcy) i węgierski Nitrogenmuvek.

Rynek krajowy jest dla ZAT głównym rynkiem zbytu tego asortymentu. Udział w tym rynku osiąga 97 proc.

Wielkość sprzedaży krajowej w obszarze nitroz wynosi 56,8 tys. ton. Jeśli chodzi natomiast o całkowitą wielkość rynku to osiąga ona poziom 45,4 tys. ton. Z kolei wielkość importu krajowego szacowana jest na 1,6 tys. ton, a wielkość eksportu krajowego na 13 tys. ton. Azoty Tarnów sprzedają w naszym kraju 43,8 tys. ton.

Jeśli chodzi natomiast o powiązany z tym rynkiem rynek chloru, to jego krajowe wytwórnie zlokalizowane są w czterech zakładach produkcyjnych. Największymi mocami wytwórczymi dysponuje Anwil. Oprócz włocławskiej spółki produkcja chloru odbywa się w Zakładach Chemicznych Zachem, PCC Rokita oraz Azotach Tarnów.

Analizując główne parametry opisujące rynek chloru, to kształtują się one następująco: wielkość produkcji krajowej 433 tys. ton, wielkość importu krajowego 7,3 tys. ton, wielkość eksportu krajowego 23,2 tys. ton, wielkość rynku krajowego 417 tys. ton.