Pokonsumenckie recyklaty tworzyw sztucznych w przetwórstwie w Polsce, 2022 r.
Cyrkularność a sytuacja ekonomiczno-gospodarcza
Mimo postępów w zakresie cyrkularności, statystyki ekonomiczno-gospodarcze dla Polski wskazują na niejednoznaczną kondycję branży tworzyw sztucznych. Z danych Eurostatu wynika, że w 2023 r. produkcja przemysłowa w Polsce spadła o 1% w porównaniu z rokiem ubiegłym, a produkcja przemysłu chemicznego (do którego zalicza się produkcja polimerów), spadła o 8%. W przypadku produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych od lipca do września 2023 r. pojawiły się pewne pozytywne impulsy, jednak od października produkcja znów zaczęła spadać. Wyrównane sezonowo wskaźniki dla tego sektora przez większość 2023 r. pozostawały w stagnacji. Polska pozostaje importerem netto tworzyw sztucznych w formach podstawowych, a eksporterem netto wyrobów z tworzyw z bilansem handlowym wynoszącym odpowiednio -3 076 tys. ton i 1 098 tys. ton. Na kondycję polskiej gospodarki bezpośredni wpływ ma także - niewykazująca aktualnie znaczącej poprawy - sytuacja gospodarki niemieckiej; Niemcy są naszym głównym partnerem handlowym w imporcie i eksporcie zarówno w przypadku produkcji tworzyw, jak i wyrobów z tworzyw sztucznych i gumy. Również dane GUS potwierdzają spadkowe tendencje. Obserwowane wyraźne spadki wielkości produkcji w 1. i 4. kwartale roku 2023, zarówno w całym sektorze przetwórstwa przemysłowego, jak i sektorze produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, kontynuowane były w 1. kwartale 2024 r.
Krajowe statystyki GUS wskazują na stabilny poziom zatrudnienia w sektorze; do pozytywnych zjawisk zaliczyć także należy rosnące nakłady inwestycyjne w branży. W całym sektorze produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych wzrost w 2023 r. był niewielki, natomiast w sektorze produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych był już znaczący - osiągnął 7,4 mld złotych w porównaniu do 6,1 mld złotych w 2022 r.Choć w 2023 r. produkcja przemysłowa w Polsce spadła o 1% w porównaniu z rokiem ubiegłym, to branże powiązane przemysłu tworzyw sztucznych w UE+27 , do których należą produkcja żywności i napojów, produkcja sprzętu elektrycznego i elektronicznego, budownictwo i motoryzacja, odnotowały wzrost produkcji. Najbardziej dynamicznym odznaczyła się branża motoryzacyjna, której produkcja wzrosła o 12,3% w porównaniu z rokiem ubiegłym. Produkcja żywności i napojów oraz sprzętu elektrycznego wykazała się mniejszą dynamiką i wzrosła kolejno o 1,5% i 1,4%.
Ogólny obraz branży, czyli okresowe wzrosty i spadki, przyczyniają się do niepewności sytuacji gospodarczo-ekonomicznej w Polsce i pozostawiają polskich przedsiębiorców w zawieszeniu. W połączeniu z presją legislacyjną branża ma przed sobą jeszcze większe wyzwania - komentuje sytuację polskiego rynku tworzyw Anna Kozera-Szałkowska.
Zagospodarowanie pokonsumenckich odpadów tworzyw sztucznych w Polsce, lata 2006-2022.
Bliższa współpraca z decydentami
Autorzy raportu "Tworzywa sztuczne w obiegu zamkniętym" w ślad za mapą drogową branży "The Plastics Transition" wskazują, w jaki sposób decydenci mogliby wesprzeć transformację systemu tworzyw sztucznych poprzez wspierające polityki i ramy regulacyjne. Duże znaczenie gospodarcze mają m.in. zamówienia publiczne, mogące odegrać kluczową rolę w promowaniu obiegu zamkniętego, np. poprzez wykorzystywanie w przetargach kryterium zawartości cyrkularnych tworzyw sztucznych. Jako niezbędne opisywane jest także uznanie modelu bilansu masy (stosowanego już w sektorach takich jak energia odnawialna, produkcja drewna oraz kakao i czekolady „fair trade”) jako metody określania zawartości recyklatów z recyklingu chemicznego w nowych produktach z tworzyw sztucznych, a także wyznaczanie kolejnych ambitnych celów w zakresie zawartości recyklatów w zastosowaniach wrażliwych.Raport podkreśla, że współpraca pomiędzy wszystkimi uczestnikami europejskiego systemu tworzyw sztucznych a decydentami musi zostać zintensyfikowana. Dlatego autorzy wzywają Komisję Europejską do pilnego zainicjowania dialogu Clean Transition Dialogue z branżą tworzyw sztucznych, aby przyjrzeć się przeszkodom, rozwiązaniom i inwestycjom umożliwiającym utworzenie zrównoważonego, zeroemisyjnego netto i cyrkularnego systemu tworzyw sztucznych w Europie.
