Przegląd PPWD
Celem rewizji dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (The European Packaging and packaging waste directive 94/62/EC) jest wprowadzenie regulacji dotyczącej celu, aby do 2030 r. wszystkie opakowania nadawały się do ponownego użycia lub recyklingu w efektywny sposób. Komisja rozpoczęła konsultacje społeczne, które zakończyły się w styczniu, a ich wyniki nie są jeszcze publicznie dostępne. Do głównych aspektów, na których skupia się komisja, należą overpacking oraz zawartość recyklatu w opakowaniu. Overpacking to zjawisko nadmiernego i zbędnego użycia opakowań, np. stosowania za dużych opakowań w stosunku do zawartości (najczęściej w celach marketingowych), co w skali makro generuje tony dodatkowych odpadów.
W kwestii zawartości materiałów pochodzących z recyklingu, dyrekcja generalna Komisji Europejskiej odpowiadająca za politykę UE w dziedzinie środowiska jest w kontakcie z przemysłem, reprezentowanym przez sojusz Circular Plastics Alliance.
Dyrektywa SUP
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/904 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, nazywana Dyrektywą Single Use Plastics, została przyjęta 5 czerwca 2019 r. przez Parlament Europejski oraz Radę Unii Europejskiej. Jest to akt prawny wiążący dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym także dla Polski.
Aktualny stan prac w kwestii wytycznych
Według planów sformułowanych przez organy Unii Europejskiej w treści dyrektywy SUP, założenia wyrażone w akcie mają zostać wprowadzone do systemów prawnych państw członkowskich do 3 lipca 2021 r. Choć znane są jej ogólne założenia i cele, wiele praktycznych aspektów jej stosowania wciąż pozostaje niewiadomą. Nowe reguły zależą przede wszystkim od regulacji krajowych, jakie zostaną przyjęte w celu realizacji postanowień Dyrektywy. Od tych decyzji będzie zależała wykładnia szerokich pojęć zawartych w treści dyrektywy na gruncie prawa polskiego.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw Ministerstwo Klimatu i Środowiska 1 kwietnia skierowało do 21-dniowych konsultacji. Celem tej nowelizacji jest przeniesienie do polskiego prawa, do 3 lipca 2021 r., przepisów Dyrektywy SUP. Minister Ozdoba ma wątpliwości co do wymienionej daty wprowadzenia przepisów w Polsce. Jako powody podaje epidemię COVID, konieczność ustaleń z przemysłem oraz brak precyzyjnych wytycznych UE.
W konsultacjach aktywnie uczestniczył Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych, czego efektem jest szereg uwag skierowanych do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii. PZPTS krytykuje m.in. fiskalne podejście do kwestii dotyczącej ograniczenia zużycia wybranych jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Zdaniem Związku, opłaty zawarte w projekcie ustawy dla przedsiębiorców takie jak: opłata od kubków i opakowań na wynos w wysokości złotówki za sztukę, opłata od wszystkich produktów SUP w wysokości 0,01% od przychodu od sprzedaży przeznaczona na edukację, czy też opłata od wszystkich produktów SUP z tytułu ROP w wysokości 0,05 złotego za sztukę są zawoalowaną formą wprowadzenia nowych parapodatków. I jakkolwiek wnioskodawcy deklarują, że proponowana opłata z tytułu wprowadzania kubków i pojemników z tworzywa sztucznego ma na celu zniechęcenie konsumentów do nabywania opakowań jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na rzecz produktów z alternatywnych materiałów lub tych wielokrotnego stosowania, to w opinii PZPTS jest ona nieproporcjonalna do celu.
Celem dyrektywy jest zmniejszenie zużycia kubków plastikowych oraz określonego typu opakowań przeznaczonych do posiłków gotowych do spożycia, a nie wyłączenie ich z obrotu. Zdaniem PZPTS, w przypadku wysokiej opłaty będzie to oznaczało ich całkowite usunięcie z rynku. Obecnie nie ma powszechnie dostępnych jednorazowych alternatyw niezawierających tworzyw sztucznych (kubki papierowe posiadają w składzie tworzywo, w przeciwnym wypadku nie spełniają warunku szczelności; kubki z tworzyw pochodzenia roślinnego, np. PLA, są także objęte dyrektywą; opakowania jednorazowe z papieru i pulpy nie są powszechnie dostępne i nie zostały przeanalizowane pod kątem bezpieczeństwa dla konsumentów). Natomiast wielorazowe alternatywy wymagają odpowiedniego zaplecza sanitarnego, które w większości placówek obecnie nie istnieje. Zgodnie z dyrektywą, środki przyjęte przez kraj członkowski muszą być proporcjonalne i niedyskryminujące (art. 4.1 dyrektywy).
