Rynek opakowań w Polsce w 2009 r.

W przeddzień rozpoczęcia targów Pakfood i przypadającego na 15 września tego roku Dnia Opakowań przedstawiamy analizę polskiego rynku opakowaniowego. Autorem tekstu jest Wacław Wasiak, dyrektor Biura Polskiej Izby Opakowań.

Przypadający w tym roku jubileusz 15-lecia Polskiej Izby Opakowań oraz ustanowiony przez Izbę trzy lata temu Dzień Opakowań (15 września), a także Targi Opakowań dla Przemysłu Spożywczego Pakfood, które odbędą się w Poznaniu 14-17 września, stanowią szczególną okoliczność do refleksji na temat rynku i przemysłu opakowań w Polsce.

Opisując rynek opakowań, jego rozmiary, strukturę i zachodzące zmiany, trzeba pamiętać - w szczególności przy porównaniach z rynkami w innych krajach - iż rynek ten jest ściśle powiązany z poziomem rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego danego kraju lub regionu. Im bardziej rozwinięty gospodarczo jest kraj oraz odpowiadający temu poziom zamożności jego obywateli, tym większy i bogatszy jest rynek opakowań, wyrażany ilością zużytych opakowań, tak w obrocie towarowym, jak i w gospodarstwach domowych.

O słuszności tej tezy świadczą dane zawarte w poniższej tabeli i przedstawiające relacje pomiędzy wielkością produktu krajowego brutto wg parytetu siły nabywczej na jednego mieszkańca (per capita) i zużyciem opakowań per capita. Pojęcie „zużycia" jest najczęściej używane przy analizach rynku opakowań, wg zasady: „zużyte - oznacza sprzedane".

Tabela 1. Relacje pomiędzy poziomem dochodu narodowego a zużyciem opakowań

Opakowanie to nieodłączny element codziennego życia. W nowoczesnym społeczeństwie trudno sobie wyobrazić nieopakowane produkty. Dlatego rynek opakowań jest mocno powiązany z rynkiem różnych towarów w ogóle. Ocenia się, że średnio 2 proc. wartości towarów pojawiających się na rynku przypada na opakowania. Tymczasem w przemysłach wymagających intensywnego pakowania (przetwórstwo żywności, produkcja napojów) udział ten wynosi 7-8 proc. Jak zatem wygląda rynek opakowań w Polsce oraz zaspakajający potrzeby tego rynku przemysł opakowań?

Wielkość rynku opakowań w Polsce w ujęciu wartościowym ocenia się na 4,2 mld euro. W przeliczeniu na jednego mieszkańca (per capita) wynosi to ok. 110 euro. Rynek światowy oceniany jest na 408 mld euro, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca naszego globu wynosi ok. 61,0 euro.

W najbardziej rozwiniętych gospodarczo i cywilizacyjnie krajach wskaźnik ten waha się w granicach 260-350 euro. Analizując rozmiary i tempo zmian na rynku opakowań w Polsce na tle rynków w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej, trzeba pamiętać o niskim poziomie rynku w latach centralnie sterowanej gospodarki.

Fakt chronicznego deficytu towaru powodował, iż nie działały reklamowo-marketingowe funkcje opakowania. Ważnym zadaniem było jedynie kupienie określonego produktu, bez względu na to w jakim opakowaniu występował na rynku. Stąd też lata 90. ubiegłego wieku to okres dynamicznego rozwoju rynku, a w ślad za nim przemysłu opakowań w Polsce. W tym czasie uruchomiono produkcję wielu opakowań dotychczas w Polsce nie wytwarzanych, takich jak m.in. puszki do napojów czy butelki PET.

Było to możliwe dzięki wejściu na polski rynek inwestorów zagranicznych i skutkowało dynamicznie rosnącą podażą i sprzedażą opakowań.

Tabela 2. Dynamika sprzedaży opakowań w latach 1995-2000

Dzięki tak wysokiej dynamice rozwoju rynku opakowań w 2000 r. zużycie opakowań w Polsce wynosiło ok. 70 euro per capita, osiągając wartość ok. 110 euro w 2008 r.

Tabela 3. Zużycie opakowań w Polsce w ujęciu wartościowym w latach 1995-2008

Wykres: Struktura rynku opakowań w Polsce z punktu widzenia materiału konstrukcyjnego

Wykres: Struktura rynku opakowań w Europie z punktu widzenia materiału konstrukcyjnego

Wykres: Struktura rynku opakowań na świecie z punktu widzenia materiału konstrukcyjnego