Rola odpadów w gospodarce o obiegu zamkniętym

Co prawda regulacje w zakresie śladu środowiskowego jeszcze nie istnieją, warto jednakże wspomnieć, iż środowiska przemysłowe na kwestię oceny śladu środowiskowego zwróciły uwagę już jakiś czas temu, dostrzegając m. in.: jej wpływ na pozycję konkurencyjną danego produktu i firmy na rynku.

W Polsce już kilka lat temu Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych (PRiK) opublikowało wyniki badań naukowych wykazujących, że ślad ekologiczny rur z tworzyw sztucznych wynosi średnio około jedną trzecią śladu pozostawianego przez alternatywne materiały (beton, żeliwo ciągliwe i miedź) stosowane do budowy sieci wodociągowych.

Zrównoważona konsumpcja

Przewiduje się, że do 2030 roku w skali globalnej klasa średnia zwiększy się o 3 mld osób, co znacząco przełoży się na ogólnoświatowy wzrost konsumpcji, a z doświadczenia wynika, że przyzwyczajenia i wzorce konsumpcyjne mieszkańców państw gospodarek rozwiniętych trudno uznać za zrównoważone.

Wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa gwałtownie rośnie też poziom konsumpcji. W Polsce, w latach 2000-2014, realny poziom wydatków konsumpcyjnych wzrósł ponad dwukrotnie. W miarę jak rośnie dochód gospodarstw domowych wzrasta również konsumpcja i zapotrzebowanie na żywność i napoje, na większe i wygodniejsze mieszkania, urządzenia, meble, środki czyszczące, itd. W rezultacie wzrostu dobrobytu konsumpcja (w krajach rozwiniętych, rzecz jasna) dawno już przekroczyła poziom niezbędny do zaspokojenia rzeczywistych potrzeb człowieka.

Przy obecnym modelu konsumpcji przewiduje się zużycie zasobów na poziomie 140 mld ton w 2050 roku, co jest trzykrotnością obecnego zużycia surowców naturalnych. Zwiększy to presję na środowisko, dlatego tak ważna jest zmiana obecnego modelu konsumpcji na bardziej zrównoważony. Wzrost konsumpcji to zwiększony strumień odpadów, w tym komunalnych i mimo, że stanowią one stosunkowo niewielki odsetek generowanych odpadów (również w Polsce) to mają bezpośredni wpływ na komfort życia.

GOZ wymagać będzie zagospodarowania jak największej ilości odpadów komunalnych poprzez ich recykling. Niestety odpady komunalne należą do najbardziej zanieczyszczonych i największym problemem będzie uzyskanie dobrej jakości „surowca” nadającego się do recyklingu.

Funkcjonujące dziś i odbiegające od najwyższych poziomów europejskich i światowych poziomy selektywnego zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią nadal poważny problem, zarówno z punktu widzenia środowiskowego, jak i gospodarczego. W Polsce wciąż za dużo odpadów trafia na wysypiska, czego konsekwencją jest marnowanie zawartych w nich surowców.

Zagospodarowanie odpadów w Polsce


Autorzy Mapy Drogowej Transformacji twierdzą, że kilkudziesięcioprocentowa redukcja składowania odpadów mogłaby być jednym z kół zamachowych rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności z punktu widzenia zmiany wykorzystywania surowców z pierwotnych na wtórne.

Pytanie brzmi czy aby ten cel osiągnąć należy usprawniać obecnie działający system czy wręcz dokonać próby całkowitego jego przeformułowania?

Na podstawie opublikowanego w 2013 r. Raportu Federacji Polskich Banków Żywności w Polsce marnuje się ponad 9 mln ton żywności rocznie.

Żywność marnujemy zarówno w trakcie produkcji jak i dystrybucji czy konsumpcji. Produkcja odpowiedzialna jest za marnowanie blisko 6,6 mln ton odpadów żywnościowych, gospodarstwa domowe ponad 2 mln ton, natomiast inne źródła 0,35 mln ton. Powyższe dane sytuują Polskę na 5 pozycji w Unii Europejskiej - za Wielką Brytanią, Niemcami, Francją i Holandią.