Rola odpadów w gospodarce o obiegu zamkniętym

Unia Europejska planuje zmniejszenie o połowę ilości odpadów spożywczych do 2030 roku. W tym celu Komisja Europejska zamierza opracować wspólną metodę pomiaru marnowania żywności oraz zbadać sposoby poprawy oznaczenia dat ważności produktów gdyż jedną z najczęstszych przyczyn marnotrawienia żywności jest przekroczenie terminu przydatności do spożycia.

Biogospodarka

Model produkcji odnawialnych zasobów biologicznych (stanowiący podstawowy element GOZ) opiera się na cyklu biologicznym obejmującym strumienie biologicznych materiałów odnawialnych, które są w większości regenerowane. Model ten naśladuje naturalne procesy biologiczne do projektowania i wytwarzania technologii i produktów.

Unia Europejska ze szczególnym zainteresowaniem przygląda się nowym gałęziom gospodarki, takim jak: przemysł biotechnologiczny, biofarmaceutyczny, biokosmetyczny czy biopaliwowy.

Podstawowym surowcem biogospodarki jest biomasa czyli produkty i surowce o charakterze odnawialnym wytwarzanym w rolnictwie, leśnictwie, rybactwie czy gospodarce odpadami.

Biomasa


Obecnie, poza produkcją żywności, biomasę najczęściej wykorzystuje się do celów energetycznych; głównie do bezpośredniego spalania oraz w niewielkim stopniu do produkcji paliw płynnych.

GOZ przewiduje jednak dla biomasy znacznie szersze zastosowanie, ponieważ jedną z nadrzędnych idei gospodarki o obiegu zamkniętym jest utrzymywanie zasobów jak najdłużej w obiegu gospodarczym zachowując ich jak największą wartość.

Zamiast zatem spalania biomasy należy dążyć do jej jak najszerszego stosowania w przemyśle chemicznym czy kosmetycznym, co nie tylko pozwala na stworzenie nowych produktów, ale również na zastąpienie surowców bazujących na nieodnawialnych zasobach węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego.

Z uwagi na biodegradowalność i łatwość recyrkulacji biomasy, jej zastosowane jako surowca w przemyśle obniża poziom zanieczyszczeń emitowanych do środowiska w całym cyklu życia produktu.

"Wykorzystanie biotechnologii w przemyśle farmaceutycznym z kolei tworzy wysoką wartość dodaną biofarmaceutyków, zmniejsza inwazyjność procedur medycznych, a także przyczynia się do poprawy recyklingu odpadów z procesów wytwórczych" - czytamy w dokumencie.

Autorzy zaznaczają, ze Polska posiada wysoki potencjał w dziedzinie otrzymywania użytecznej przemysłowo biomasy. Powierzchnia użytków rolnych w naszym kraju wynosi ponad 47 % co przekłada się na znaczący udział w produkcji żywności w Europie. Zwracają jednak przy tym uwagę, iż brak jest instytucji, która na poziomie centralnym odpowiadałaby za kształtowanie ram i wyznaczanie kierunków rozwoju biogospodarki. Poszczególne kompetencje dzielą między siebie minister środowiska odpowiadający za leśnictwo i odpady, minister rolnictwa odpowiedzialny za biomasę rolną, minister rozwoju kształtujący politykę przemysłową, a więc przetwórstwo biomasy i wykorzystanie jej w łańcuchach wartości oraz minister nauki wyznaczający kierunki kształcenia kadry oraz finansowania przedmiotowych badań.

Takie rozproszenie decyzyjności może stać się czynnikiem uniemożliwiającym stworzenie systemowych ram dla rozwoju biogospodarki. Powstanie optymalnych warunków dla ekonomicznego zagospodarowania biomasy wymaga bowiem spójnego podejścia zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. Należy pamiętać, że ten podstawowy surowiec w biogospodarce ma charakter lokalny gdyż biomasą, w postaci roślinnych produktów ubocznych i zwierzęcych, zasadniczo dysponują lokalne społeczności w gminach wiejskich.